ارشیو اسکیت

بخش مهمي از همه ورزش‌ها را دويدن به خود اختصاص داده است. اين ورزش ساده نه فقط باعث آب شدن چربي‌هاي بدن مي‌شود، بلكه شادابي و روحيه مثبت براي بدن فراهم مي‌آورد. از مزاياي عمده دويدن مي‌توان به سلامت ماندن قلب و ريه اشاره كرد. همچنين تقويت عضلات اصلي بدن، كشش و انعطاف پذيري آنها، تقويت استخوان‌ها، تنظيم ضربات قلب و فشار خون از مزيت‌هاي عمده دويدن هستند. اشخاصي كه بطور منظم و مستمر اين ورزش را انجام مي‌دهند، معمولا سالمتر از ديگران هستند. اين افراد همچنين داراي خوابي بهتر بوده و عموما استرس كمتري به سراغشان مي‌رود. دويدن اشكال مختلفي دارد، بهترين نوع آن كه براي تمامي افراد با سنين مختلف پيشنهاد مي‌شود، دويدن آرام و طولاني مدت يا همان Jogging است. توجه داشته باشيد كه اگر از بيماريهايي نظير ديابت، درد سينه، آنژين، بيماريهاي ريوي، آسم، بيهوشي، فشار خون بالا رنج مي‌بريد يا اخيرا عمل جراحي كرديد يا در حال حاضر باردار هستيد، حتما قبل انجام اين ورزش، با پزشك خود مشورت كنيد

قواعد ورزشي

* از تجربه ديگران به صورت درست استفاده كنيد و مربي واقعي خودتان باشيد. * از غريزه و احساسات خود به طور صحيح استفاده كنيد و تمريناتتان را بر اساس آن تنظيم كنيد. * بدن سازي را براي نظم دادن به زندگي انجام دهيد. * چگونگي استفاده از رژيم‌هاي غذايي صحيح، روش كاهش چربي، هنر فيگور گرفتن و ساير موارد مرتبط با بدنسازي را بياموزيد اگر و فقط اگر هدف شما شركت در مسابقات است. * درست تمرين كردن و استفاده از ذهن و هوش مهم‌تر از بالا و پايين كردن وزنه بدون فكر است. * حريف تمريني آگاه مي‌تواند رشد بدن شما را تسريع يا بهبود بخشد. * شمارش تكرار وزنه را زماني شروع كنيد كه سوزش عضلات شما شروع شده باشد . * زماني را كه براي تمرينات خود انتخاب مي‌كنيد سعي كنيد با موقعيتي كه داريد متناسب باشد تا دچار بحران زماني نشويد. * از اينكه مقداري غذا به محل كار خود ببريد ناراحت نباشيد، اين لازمه تناسب شماست. * سعي كنيد باشگاهي را كه امكانات كافي، مطلوب و فضاي مناسب دارد، انتخاب كنيد. * باشگاهي را انتخاب كنيد كه افرادش در تمرين‌ها جدي باشند تا روند پيشرفت شما كند نشود * حريف تمريني شما با جديت خود در هنگام تمرين بايد شما را در جدي بودن تمرين‌ها ياري دهد. * از حريفي كه از تمرين‌ها فرار مي‌كند و سعي در سست كردن عزم و اراده شما را دارد دوري كنيد. * هميشه با چند حريف تمريني آشنا باشيد و از نقاط قوت آنها درتمرين براي رشد خود استفاده كنيد. * تعدادي دمبل و ميز بدنسازي در منزل داشته باشيد تا چنانچه نتوانستيد در باشگاه تمرين كنيد رشد شما متوقف نشود. * فراموش نكنيد بهترين اوقات يك بدنساز زماني است كه در يك باشگاه تمرين مي‌كند. * بدنساز واقعي پس از اتمام يك جلسه براي تمرين جلسه بعد نقشه مناسبي را طراحي مي‌كند. * كليه تمرينات خود را در يك دفترچه تمريني يادداشت كنيد. * از لوازم مطلوب در حين تمرين استفاده كنيد. * كفشي كه قوس پاي شما را حفظ كند. * لباسي كه شما را در سرما، گرم و در گرما، خنك نگاه دارد.

گليكوژن عضله و نقش آن در تمرينات ورزشي

يكي از بزرگترين عواملي كه باعث خستگي و قطع تمرينات ورزشي مي‌شود گليكوژن عضله است. گليكوژن انرژي مورد نياز جهت تمرينات ورزشي را براي عضله فراهم مي‌كند . مقدار مصرف گليكوژن در هنگام تمرينات سخت و شديد تا 40 برابر افزايش مي‌يابد. مقدار گليكوژن ذخيره شده در عضله بسيار كم و ناچيز است بنابراين در هنگام تمرينات سخت و شديد و طولاني مدت ميزان گليكوژن عضله به صفر نيز مي‌رسد . تحقيقات و نمونه برداري از عضلات دوندگان استقامتي بعد از انجام تمرينات شديد و نسبتا طولاني نشان داده كه مقدار گليكوژن تارهاي عضلاني با تكان آهسته و آرام به طور كامل تهي و موجب بروز خستگي عضلات فعال مي‌شود . همچنين نمونه برداري از عضلات شانه شناگران نشان داده كه بعد از انجام 1500 متر شنا، مقدار گليكوژن عضلات ناحيه شانه آنها تهي مي‌شود و دوباره سازي ذخاير گيلكوژن از دست رفته، به دو روز استراحت نياز دارد . چنانچه شناگر بعد از 10 ساعت به تمرين شنا بپردازد، مقدار گليكوژن ذخيره شده در عضلات شانه او چيزي حدود 70 درصد اندازه طبيعي بازسازي مي‌شود . در رشته وزنه برداري، اگر ورزشكاري در يك جلسه تمرين به ميزان يك مجموعه و در هر مجموعه 6 بار وزنه‌هاي سنگين جابجا كند، مقدار گليكوژن موجود در عضلات فعال او به ميزان 50 درصد كاهش مي‌يابد . اين موضوع اهميت تغذيه مواد قندي براي انجام فعاليت‌هاي بدني را نشان مي‌دهد به ويژه اگر ورزشكاري در يك روز 2 جلسه تمرين ورزشي انجام مي‌دهد، بايد روزانه حدود 600 گرم مواد قندي مصرف كند تا ذخاير از دست رفته بر اثر تمرين، دوباره باز سازي شود .

ذخيره سازي مواد قندي

روش ذخيره سازي مواد قندي را معمولا براي مسابقات بسيار مهم در نظر مي‌گيرند زيرا يك ورزشكار نمي‌تواند در مدت زماني كوتاه چندين مرتبه از اين روش استفاده كند چرا كه اين روش براي ورزشكاران از لحاظ رواني و گوارشي چندان مفيد نيست. بوش ذخيره سازي مواد قندي از 6 روز قبل از مسابقه مهم رعايت مي‌كنند؛ در سه روز اول بايد غذاي مصرفي ورزشكاران از سه دسته مهم قندها، چربي‌ها و پروتيين‌ها تشكيل شود، باتوجه به اينكه مقدار قند‌ها بايد بسيار كم و ناچيز باشد و از چربي و پروتيين نسبتا زيادي استفاده شود . ورزشكار در روز اول بايد يك تمرين بسيار شديد و نسبتا طولاني انجام دهد تا كليه ذخاير گليكوژن بدنش به طور كامل تخليه شود . سپس در روز‌هاي 4 و 5 و6 ورزشكار بايد از مواد قندي به همراه مايعات فراوان استفاده كند تا ذخاير گليكوژني بدنش به ميزان 2 تا 3 برابر اندازه طبيعي افزايش پيدا كند . هنگامي كه ورزشكاران از اين روش استفاده مي‌كنند بايد در سه روز اول از كليه مواد كربوهيدراتي مانند برنج، ماكاروني، نان و ميوه‌ها دست كشيده و فقط از غذاهاي حاوي پروتيين مانند مرغ، گوشت، ماهي، كره و پنير استفاده كنند كه اين مسأله يعني تغييري در عادات غذايي روزانه ورزشكاران. برخي از ورزشكاران در هنگام استفاده از اين شيوه دچار مشكلات گوارشي و گروهي ديگر از لحاظ رواني دچار اختلالاتي مي‌شوند، بنابراين اكثريت ورزشكاران از اين شيوه جهت بارگيري كربوهيدرات استفاده نمي‌كنند يا بسيار كم از اين شيوه بهره مي‌برند . از نكات قابل توجه ديگر در اين شيوه اين است كه ورزشكاراني كه از نظر وراثتي و سوابق فاميلي داراي مشكلات قلبي و عروقي هستند، هرگز نبايد به چنين شيوه‌اي جهت ذخيره سازي مواد قندي روي بياورند زيرا در سه روز اول كه ميزان دريافت چربي‌ها بسيار بالا است، تعادل طبيعي بدن را برهم مي‌زند. ذخيره سازي مواد قندي بايد بامصرف زياد آب و مايعات همراه باشد چراكه 3 گرم آب فقط مي‌تواند يك گرم گليكوژن را در خود ذخيره كند. اين امر سبب افزايش وزني در حدود يك تا 2 كيلو گرم مي‌شود، پس ورزشكاراني كه به صورت وزني مسابقه مي‌دهند بايد نهايت دقت را داشته باشند تا در زمان وزن كشي دچار مشكل نشوند .

تمرينات استقامتي (هوازي)

روازنه چقدر را ه مي رويد؟ آيا بالا رفتن از پله براي شما دشوار است؟ آيا مي توانيد براي خريد از خانه بيرون برويد؟ تمرينات استقامتي در اين موارد به شما كمك مي كند. اين تمرينات موجب افزايش تعداد ضربان قلب و تنفس مي شوندو مصرف اكسيژن در طي اين حركات افزايش مي يابد. در نتيجه كارايي قلب، ريه ها و سيستم گردش خون افزايش مي يابد و توانايي شما را در انجام كارهاي روزانه بيشتر مي كند. اين تمرينات شامل ورزش هايي مثل پياده روي ، دويدن، دوچرخه سواري، شنا و كوهنوردي است. در اينجا پياده روي را كه يكي از ساده ترين و مناسب ترين ورزش ها است، شرح مي دهيم. پياده روي در خارج از منزل، خصوصاً اگر با هم سن و سالان باشد، سبب جلوگيري از انزواطلبي و افسردگي خواهد شد. شما با يك برنامة پياده روي كه به آرامي شروع شده و به طور تدريجي سرعت و مسافت آن افزايش يافته است، پس از مدتي مي توانيد توانايي هاي تنفسي خود را به حد يك فرد جوان برسانيد. بهتــر است قبــل از شروع پياده روي با حركـــات كششي عضلات خود را گرم كنيد. سپس براي مدت10 تا 15دقيقه پياده روي كنيد. مدت پياده روي را به تدريج افزايش دهيد، تا حداكثر به يك ساعت در روز برسد. بهتراست پياده روي را در دو نوبت صبح و عصر و هربار 30 دقيقه انجام دهيد. اگر توانايي انجام 30 دقيقه پياده روي مداوم را نداريد مي توانيد به جاي آن 3 پياده روي 10 دقيقه اي داشته باشيد. براي پياده روي مسيري هموار و با هواي تميز انتخاب كنيد.يك بطري آب همراه خود داشته باشيد.

ایروبیک در آب

براي انجام پياده روي نكات زير را رعايت كنيد: 1- كفش هاي راحت، كاملاً اندازه و بنددار بپوشيد ، كه پا را در خود نگهدارد و مانع تاثير ضربه به پا شود. همچنين جوراب هاي ضخيم نخي كه عرق پا را جذب وپاها را حفظ كند بپوشيد. 2- لباس هاي راحت، سبك و متناسب با دماي هوا بپوشيد. در تابستان لباس هاي با رنگ روشن بپوشيد. و در زمستان به جاي يك لباس ضخيم، چند لباس نازكتر بپوشيدتا بتوانيد به تدريج با گرم شدن بدن در حين پياده روي، لباس هاي خود را كم كنيد. 3- پياده روي را با سرعت كم شروع كنيد. 4- دريك وضعيت متعادل و راحت راه برويد. سر را بالا نگهداريد، به جلو نگاه كنيد نه به زمين. در هر قدم بازوها را آزادانه در كنار بدن حركت دهيد. بدن را كمي به جلو متمايل كنيد. گام برداشتن را از مفصل ران و با گام بلند انجام دهيد. روي پاشنه فرود آمده و با يك حركت نرم به جلو برويد. از برداشتن گام هاي خيلي بلند خودداري كنيد. 5- راه رفتن را درصورت امكان بدون توقف انجام دهيد. ايستادن مكرر و شروع مجدد پياده روي مانــع تاثيرات مثبت آن مي شود. 6- در حين راه رفتن نفس هاي عميق بكشيد. با يك نفس عميق از طريق بيني و با دهان بسته ريه ها را از هوا پركنيد و سپس هوا را از دهان خارج كنيد. 7- سعي كنيد زمان خاصي از هر روز را براي پياده روي در نظر بگيريد كه خسته و يا گرسنه نباشيد و در صورت امكان با دوستانتان پياده روي كنيد. 8- اگردر سربالايي يا سراشيبي قدم مي زنيد، بــدن را به سمت جلــو متمايل كنيدوبراي حفظ تعادل ، قدم هاي كوتاه تري برداريد. 9- مدت زمان پياده روي و مسافتي كه طي كرده ايد را هر روز در تقويم خود ياد داشت كنيد. هفته اي يك بار مدت زمان پياده روي را افزايش دهيد. 10 - در اواخر پياده روي به تدريج قدم هاي خود را آهسته تر كنيد. مي توانيد حركات انعطاف پذيري را نيز انجام دهيد و با اين كار كم كم بدن خود را سرد كنيد. 11- اگر در حين پياده روي دچار درد قفسه سينه، تنگي نفس و يا پا درد شديد فوراً استراحت كنيد و با پزشك مشورت نماييد. زماني كه خسته يا گرسنه هستيد ورزش نكنيد. پياده روي به علت تحريك ماهيچه ها واستخوان ها سبب افزايش قدرت عضلاني و استخــواني مي شود. ورزش در هواي آلوده مضر است. ورزش ايجاد شادابي و رضايت مي كند

تمرينات انعطاف پذيري

آيا خم شدن و پوشيدن جوراب و كفش براي شما سخت است؟ آيا به سختي پشت سر خود را شانه مي كنيد؟ آيا برداشتن اشيا از داخل قفسه براي شما مشكل است؟ سوالات بالا نمونه اي از مشكلات در انجام فعاليت هاي روزانه است. بسياري از اين فعاليت ها به دليل خشكي و كم شدن حركت مفصل ممكن است به سختي انجام شود. تمرينات انعطاف پذيري در اين موارد كمك كننده است. اين تمرينات با ايجاد كشش در عضلات و نسج نرم اطرف مفاصل، حركت مفصل را راحت تر مي كند و موجب آسانتر شدن حركات اندام ها و تنه مي شود. اين حركات به حفظ تعادل نيز كمك مي كند. دقت كنيد اگر به تازگي دچار شكستگي استخوان، كشيدگي عضله يا پيچ خوردگي مفصل شده ايد و يا هر مشكل ديگري در مفاصل و استخوان ها داريد از انجام اين تمرينات خودداري كرده و به پزشك مراجعه كنيد. براي انجام تمرينات انعطاف پذيري نكات زير را رعايت كنيد: قبل از انجام تمرينات انعطاف پذيري با حركات گرم كننده خود را گرم كنيد. انجام حركات انعطاف پذيري بدون گرم كردن بدن باعث آسيب عضلات و مفاصل خواهد شد. 2- به آرامي و در يك وضعيت راحت حركت را شروع كنيد. 3- حركت را به آهستگي انجام دهيد. از انجام حركت سريع يا پرتابي اكيداً خودداري كنيد؛ زيرا حركت سريع ممكن است باعثسفتي و دردناك شدن عضلات ومحدوديت حركت مفصل شود. 4- در پايان هر وضعيت 10 تا 20 ثانيه به همان حالت باقي بمانيد. 5-حركت را به نحوي انجام دهيد كه احساس كشش يا فشار ملايم در مفاصل داشته باشيد، نبايد حركت درحدي باشد كه ايجاد درددرمفصل نمايد. 6- به آهستگي به حالت عادي برگرديد. 7- هر حركت را سه بار تكرار كنيد. تاثير حركات انعطاف پذيري وقتي بيشتر مي شود كه بدن ابتدا با ساير ورزش ها گرم شده باشد. بطور منظم ورزش كنيد. بلافاصله پس از خوردن غذا ورزش نكنيد. نمونه هايي از تمرينات انعطاف پذيري: 1- براي تقويت حركت شانه، بايستيد و حوله اي كه طول مناسبي داشته باشد را با يك دست بگيريد. سپس با بالا بردن دست، طرف آزاد حوله را به پشت بياندازيد. با دست ديگر سر آزاد حوله را از پشت بگيريد، به نحوي كه كشيدگي در عضلات كتف و ساعد را حس كنيد. از يك تا ده بشماريد. سپس دست ها را رها كنيد. حركت را با عوض كردن دست ها يك بار ديگر انجام دهيد.دقت كنيد حوله در حدي بلند باشد كه فقط احساس كشش ملايم داشته باشيد. براي تقويت حركت زانو، در حالت نشسته پاهاي خود را دراز كنيد. پشتتان صاف باشد. دست هاي خود را به سمت انگشتان پا بكشيــد. اگر حركت را درست انجــام دهيد، در زير ساق و ران احساس كشش مي كنيد. از يك تا ده بشماريد. سپس به آرامي به وضعيت شروع برگرديد. اين حركت را در حالت نشسته روي صندلي نيز مي توانيد انجام دهيد.اگر انجام اين حركت سخت بود مي توانيد يك زانو را كمي خم كنيد. -براي راحت تر شدن حركت مفصل ران در كنار يك صندلي صاف بايستيد. پشتي صندلي را با يك دست بگيريد. و سپس يك پا را عقب ببريد؛ به نحوي كه در قسمت ران اين پا، كشش را حس كنيد. از يك تا ده بشماريد. اين حركت را با پاي ديگر هم انجام دهيد. 4-براي راحت تــر شدن حركت تنه و شانه ها روي صندلي بنشينيد. يك پا را روي پاي ديگر بگذاريد. دست ها را بر روي شانه ها بگذاريد؛ به طوري كه بازو در امتدادشانه باشد. سر و شانه ها را به سمت راست بچرخانيد. از يك تا ده بشماريد. سپس به آهستگي به حالت عادي برگرديد. حركت را براي سمت چپ تكرار كنيد. حركات انعطاف پذيري را در مواقعي كه عضلات شما گرم است، مثلاً پس از تمرينات گرم كننده و يا پياده روي مي توانيد انجام دهيد. همچنين زماني كه در حمام هستيد و بدن شما به دليل گرماي آب، گرم شده است، فرصت خوبي براي انجام اين حركات است. البته به لغزنده بودن كف حمام و رعايت نكات ايمني توجه كنيد.

اصول تغذیه ورزشی در ورزشکاران پیشکسوت

فعالیت بدنی در سنین بالا فوائد بی شماری دارد اما به جهت تغییراتی که بدلیل افزایش سن در بافت ها و ارگانهای مختلف بدن ایجاد می شود باید مراقب خطرات احتمالی مانند خطر از دست دادن آب بدن، گرمازدگی، آسیب های استخوانی، مفصلی و تاندونی بدلیل تغییرات بافتی ناشی از پیری بود. بسیاری از این خطرات با رعایت اصول تغذیه ورزشی متناسب با سن ورزشکار، قابل پیشگیری هستند.

رعایت نکات زیر در این زمینه توصیه میشود:
v نوع رژیم غذایی و کالری دریافتی: نیاز بدن انسان به انرژی بر اساس سن،جنس، ویژگی های فردی و سطح فعالیت روزانه متفاوت است. انجام مشاوره با یک کارشناس تغذیه ورزشی قبل از شروع فعالیت ضروری است. توصیه های تغذیه ای بر اساس نیاز فرد بصورت روزانه تنظیم و ارائه می شوند. استفاده از الگوهای از قبل آماده شده و یکسان در افراد مختلف می تواند خطرساز باشد. مصرف یک رژیم غذایی متعادل و حاوی همه ی گروه های غذایی توصیه می شود
v مصرف مایعات: به منظور جلوگیری از خطر از دست دادن آب توصیه می شود از 2 روز قبل از فعالیت ورزشی به میزان کافی مایعات مصرف کنید. بهترین نوشیدنی در این حالت آب خالص و آب میوه رقیق شده است. نوشیدن چای، الکل و قهوه بدلیل خاصیت ادرارآوری توصیه نمی شوند چرا که باعث دفع زیاد آب بدن می گردند. از 2 ساعت قبل از فعالیت ورزشی مصر 1 تا 2 لیتر مایع، خطر از دست دادن آب را کاهش می دهد. در طی فعالیت ورزشی باید از یک نوشیدنی خنک حاوی مقدار کمی قند (حداکثر 5 تا 8 درصد) استفاده کرد. بهترین الگو، مصرف یک لیوان نوشیدنی (250 سی سی) هر 15 دقیقه یکبار است.

به یاد داشته باشید که تشنگی در طی فعالیت ورزشی یک علامت دیررس بوده و برای مصرف مایعات نباید منتظر تشنگی بود. پس از فعالیت ورزشی دیگری در انتظارتان نیست محدودیتی در میزان قند نوشیدنی وجود ندارد ولی باید مراقب کالری دریافتی و خطر افزایش وزن بود. به خاطر داشته باشید نوشابه های ورزشی تجاری، محلول او آر اس، آب میوه و شربت های غلیظ، نوشیدنی های مناسبی حین ورزش نیستند. پوشیدن یک زیرپوش نخی در زیر لباس ورزشی به توزیع مناسب عرق بر روی بدن و کاهش دمای بدن در حین ورزش کمک می کند. وعده غذایی: مواد پروتئینی مانند گوشت و لبنیات و همچنین چربی ها به دلیل هضم طولانی مواد مناسبی برای وعده غذایی قبل از ورزش نیستند و بهتر است فاصله مصرف آنها تا ورزش حداقل 4 ساعت باشد. بهتر است از مواد قندی پیچیده مانند نان، برنج، پاستا، سیب زمینی و ... استفاده کرد که توصیه می شود حداقل 5/1 تا 2 ساعت بین مصرف این مواد تا فعالیت ورزشی فاصله وجود داشته باشد
بیماری ها:چنانچه مبتلا به بیماری خاصی مانند فشارخون، دیابت، بیماری قلبی و ... هستید حتماً برای دریافت رژیم غذایی مناسب به متخصصین تغذیه مراجعه کنید.

استپ و نکاتی مفید

مسابقات استپ در دنیا به صورت تیم های 6 تا 8 نفره برگزار می شود
با توجه به خلاقیت و نوآوری و استفاده به جا از حرکات استپ و تغییرات زیبا همراه با حرکات دست، سر و نگاه کردن، لبخندزدن و دادن انرژی توقف نکردن روی یک استپ در یک زمان زیاد جابجا کردن استپ در ضرب های مناسب، هماهنگی افراد گروه با هم انجام دادن حرکات به یک شکل در همه افراد گروه، حرکت در زاویه های یکسان، شکل چیدمان زیبا در استپ ها، انجام حرکات پرانرژی و پرقدرت و نشان دادن آمادگی جسمانی بالا می تواند باعث گرفتن امتیاز بهتر از طرف داوران بشود. هر چه تمرین افراد گروه بیشتر باشد، هماهنگی بهتر خواهد بود و در صورت شبیه بودن افراد گروه به یک دیگر از لحاظ جثه، اندام و چهره هم، امتیاز بهتری به نیم تعلق می گیرد
انتخاب لباس زیبا و همینطور موزیک جذاب در رای داوران بی تاثیر نیست
بهترین تمرین برای یک تیم استپ به این صورت است که حرکات را یکی یکی به صورت 4 ضرب یا 8 ضرب که 8 ضرب اول با حرکت دست و بعد ترکیب دست و پا انجام دهند تا جائی که بدون نقص انجام و هماهنگی لازم ایجاد شود. حرکات بعد هم همین طور بهتر است در حین تمرینات با دوربین از کارمان تصویربرداری کنیم تا اشکالات کارمان بهتر دیده شود. در هر روز 2 ساعت تمرین کافی است اما به صورت منظم و مداوم

سالمندي ، آمادگي جسماني و كيفيت زندگي

نويسنده : دكتر محمد تقي اقدسي ، عضو هيات علمي گروه تربيت بدني و علوم ورزشي دانشگاه تبريز

 آدرس mt_aghdasi@tabrizu.ac.ir   e-mail:

چكيده :

      فرایند افزایش سن امری طبیعی و اجتناب ناپذیر است که بر تمامی جنبه­های زیستی و روانی انسان تاثیر می­گذارد (1). در ایران بررسی ها و شاخص های آماری حاکی از رشد پر شتاب سالمندی است به طوری که پیش بینی می­شود در سال1410در کشور ما انفجار سالمندی رخ دهد و 25 الی 30 درصد جمعیت در سنین بالای 50 سال قرار خواهند گرفت(2). با توجه به افزایش شاخص امید به زندگی در ایران طبق گزارش سازمان بهداشت جهانی که امروزه در مردان ایرانی 67 سال و در زنان ایرانی 71 سال می­باشد، می­توان حدس زد که آمار سالمندان ایرانی نیز رو به افزایش است و ما در برابر مسایل جدی درباره سالمندان و حل مشکلات آن­ها قرار خواهیم گرفت. بنابراین سالمندی و شرایط ویژه افراد سالمند و تامین بهداشت روانی و جسمانی آن­ها از جمله مسایلی است که توجه ویژه­ای را می­طلبد(3). ورزش نقش مهمی در سلامت روانی انسان دارد به طوری که در سال 2002 شعار سازمان بهداشت جهاني "تحرک رمز سلامتی" عنوان شده است (4). منظور از سلامت روان، سلامت ابعاد خاصی از انسان مثل هوش، ذهن و فکر است. از طرف دیگر سلامت روان بر سلامت جسمانی نیز تاثیر گذار است(12). مطالعات طولی مربوط به تاثیر ورزش بر ویژگی های شخصیتی و سلامت روانی افراد نشان داده است که ورزش و فعالیت بدنی نه تنها به عنوان یک فعالیت تفریحی بلکه به عنوان یک ابزار آموزشی -تربیتی ، اهداف روانی-  اجتماعی فراوانی را به دنبال دارد. تحقیقات نشان داده­اند که فعالیت بدنی مداوم، مزایای سلامتی بالقوه ای را از قبیل توسعه آمادگی جسمانی(5)،آمادگی قلبی عروقی (6)،قدرت، انعطاف پذیری و تعادل(7و8) در پی دارد. همچنین باعث بهبود خلق و خو(9و10و11)، ثبات هیجانی، تصویر بدنی و اجتماعی مثبت، تامین نیاز های دوستی(12) ، احساس رضایت از زندگی(7و13و14و15) کسب فرصت هایی برای تعاملات اجتماعی ، رشد اعتماد به نفس(8) خواهد شد. نیتون و همکاران (1997) آثار شرکت در  فعالیت های بدنی را بر آمادگی جسمانی و روانی افراد بررسی کرده و به این نتیجه رسیده اندکه شرکت در فعالیت های جسمانی به آمادگی قلبی عروقی منجر شده که این عامل با بهتر شدن سلامت روانی و خلق و خو ارتباط مثبت دارد(16). مک کونوریل (2003) نیز 9 عامل را در ایجاد شادکامی و سلامت روانی مهم دانسته که یکی از آن­ها پرداختن به ورزش و فعالیت­های بدنی است(17). اهمیت فعالیت جسمانی به عنوان ابزاری برای تداوم استقلال در افراد سالمند از طریق بسیاری از مطالعات در طول بیش از 20 سال گذشته  مطرح شده است (18و19). با فعالیت بدنی نمی­توان فرایند پیری را متوقف کرد اما می­توان ظرفیت و توان کاری هر فرد را در هر سنی گسترش داد به طوری که ارزیابی اثرات ورزش و فعالیت بدنی روی فاکتورهای آمادگی جسمانی در افراد سالمند حاکی از اثرات مطلوبی مانند افت کمتر Vo_2max در اثر افزایش سن (22و23)، بهبود ظرفیت متابولیکی و کاهش چربی شکمی (24)، بهبود قدرت و ظرفیت هوازی و کاهش آتروفی، ضعف و خستگی عضلانی(25)، بهبود وضعیت چربی­های خونی (26)، بهبود انعطاف‌پذیری و کاهش خطر سقوط و شکستگی (27) و دیگر فاکتورهای آمادگی جسمانی است. در میان فعالیت­های بدنی مختلف، کوه­پیمایی و گذراندن اوقات فراغت در کوه برای افراد سالمند دارای جایگاه ویژه‌ای است چرا که با توجه به افزایش شهرنشینی و آلودگی هوای شهرها و همچنین کاهش محیط­های سالم برای انجام فعالیت­های بدنی سالمندان، کوه­پیمایی به عنوان فعالیتی مناسب در محیطی پاک محسوب      می­شود.  به هنگام قرار گرفتن در ارتفاع عملکرد های فیزیولوژیکی بدن دچار تغییر می شود. تکرار قرار گیری در این شرایط باعث ایجاد سازگاری های بلند مدت، بهبود عملکرد قلبی _ریوی، ساختار عضلانی و ظرفیت های متابولیکی چه در مدت زمان استراحت (28) و چه در زمان فعالیت (29) می شود. از طرفی، تحقیقات زیادی ارتباط  معنی­داری بین ورزش­های هوازی و سلامت جسمانی و روانی را تایید کرده اند(6و7و13). شادابی و احساس آرامش، ایجاد انگیزه و روحیه بهتر، افزایش اعتماد به نفس و خود پنداره­ی مثبت، دست یابی به اخلاق حسنه و شخصیت بهتر و سالم، کمک به رشد مهارت­های اجتماعی و استحکام روابط خانوادگی، کمک به حافظه و انجام فعالیت های فکری و در نهایت افزایش امید به زندگی بیانگر تاثیر ورزش بر ابعاد مختلف سلامت عمومی است .  با توجه به اینکه سالمندان از نظر عاطفی، اجتماعی و جسمانی نیازمند حمایت هستند، به نظر می­رسد توانمند کردن آن­ها در فعالیت های بدنی، موجب افزایش انگیزه و حس خود ارزشی و افزایش آمادگی افراد برای ورود به مراحل مختلف سالخوردگی شده و موجب کاهش مشکلات روانی، خستگی­های جسمی و روحی و بهبود حس اجتماعی و شرکت در فعالیت­های گروهی می­شود.

منابع:

1. اصلان خانی، محمد علی. رابطه میزان فعالیت بدنی با سطح سلامت عمومی سالمندان زن و مرد شهر تهران. نشریه علوم حرکت انسان، سال اول، شماره 1،1387 صص 57-51.

2.جفتایی، محمد تقی. بررسی وضعیت سلامت سالمندان در کاشان. دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی . فصلنامه مرکز تحقیقات سالمندی ایران . سال اول شماره 1- 1385.ص40

3. اصولی، پریسا. سالمندان ایرانی به روایت آمار. سلامت، شماره 139. 1386. ص 13

4.نریمانی، محمد. آریان پوران . صادقیه اهری سعید:مقایسه خود پایی و سلامت عمومی در ورزشکاران گروهی و انفرادی و افراد غیر ورزشکار، فصلنامه پایش. سال ششم شماره سوم تابستان 86 صص 179-184

5. Cowper W,Grant S. The effect of 12-weeks group exercise program on physiological variable and function in over weight persons. Public Health.2003 Mar;191(12):617-23.

6. Thirlaway. K, Benton D,”Participation physical activity and cardiovascular fitness have different effects on mental health and mood”, Journal psychosomatic Research,1997,17,PP:46-51

7. Lord SR,Castal S.Physical activity program for older persons: effect on balance ,strength. and quality of life.Arc Phy Med Rehabili.2004 Jul;75(93):648-652.

8.Dionigi.R, Resistance Training and Older Adults’Beliefs About Psychological Benefits:The Importance of Self-Efficacy and Social Interaction. , Journal of sport & exercise psychology 29(6): 2007,723-46

9. Thirlaway. K, Benton D,”Participation physical activity and cardiovascular fitness have different effects on mental health and mood”, Journal psychosomatic Research,1997,17,PP:46-51

10. حمایت طلب،رسول. بزازان، صدیقه. لحمی، ریحانه. مقایسه میزان شادکامی و سلامت روانی دانشجویان دختر ورزشکار و غیر ورزشکار دانشگاه های تهران و پیام نور.مجله حرکت.1382.شماره 18.صص 131-140

 11.  Lisa L Clapp, Mark T Richardson, Joe F Smith, Minqi Wang, Anthony J Clapp and Robert E Pieroni, ,Acute Effects of Thirty Minutes of Light-Intensity, Intermittent Exercise on Patients With Chronic Fatigue Syndrome, Physical Therapy,1999.79:8,PP:749-756

12.  درخشان مبارکه محمد. بررسی رایطه میزان پرداختن به ورزش با سلامت روانی و ویژگی های شخصیتی مدیران میانی سپاه

شاغل در رده های تهران، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشکده علوم تربیتی و روان شناسی دانشگاه شهید بهشتی 1376

13. Brach GS,Simiosick CM,Krichevsty S.The association between physical function and lifestyle  activity and quality of life .J Am Geriatr Scio.2002 Feb;50(11):401-16.

14. King MB,Whiple Rh,Groman CA. Performance Enhancement Project :Improving Physical  performance in older persons. Arc.Phs.Med  Rehabi. 2003 Feb;83(12):1060-1069.

15.Wood L, Peat G, Thomas E, Hay EM, Sim J. Associations between physical examination  and self-reported physical function in older community-dwelling adults with knee pain. Phys      .THre2008 Jan;88(1):33-42.

16. Thirlaway. K, Benton D,”Participation physical activity and cardiovascular fitness have different effects on mental health and mood”, Journal psychosomatic Research,1997,17,PP:46-51

17.Ben Mcconville ; “Revealed: nine ways t find your inner happiness ”www.the costm.Co.uk/inde.cfm?id:126272003.

18. Asher S. R., & Paquette J. A. Loneliness and peer relations in childhood. Current Directions in Psychological Science.2003; 12: 75-78.

19. Cutrona C. E. Transition to college: Loneliness and the process of social adjustment.: A sourcebook

of current theory, research and therapy.1982;291-309.

20. Sechrist KR, Walker S, Pender N. Development and psychometric e

ضرورت اصول امادگی جسمانی در عصرحاضر

دکتر علیرضا سلیمی آوانسر

عضوهیئت علمی دانشگاه شهید بهشتی تهران، دکتری تخصصی علم تمرین از آلمان

انسان امروزی وارث نسل هایی است که تک تک سلولهای وجودی شان با تلاش و فعالیت بدنی همراه بوده است، هزاران سال حرکت و فعالیت در مسیر رشد و توسعه بافتهای زنده بشر، بصورت شگفت انگیزی سلولهای بدنی را تحت تاثیر قرار داده و برنامه ریزی درونی آنها را به شکلی تنظیم کرده است که سلول با حرکت و فعالیت زنده است و اگر به هر دلیلی این نیاز طبیعی به طور اصولی برطرف نشود اختلال در عملکرد ایجاد شده و زمینه برای ایجاد بسیاری از بیمارهای جسمی و روحی و ناهنجاریهای رفتاری و اجتماعی را فراهم می نماید. بنابراین در این مقاله با تاکید بر واقعیت بیولوژیکی افراد، هشداری مهم مطرح میشود تا انسان و جوامع غافل از هویت جسمانی و حرکتی را، آگاه  نموده و راه کارهای زندگی سالم را به آنها نشان دهد. در این مبحث از طریق آموزش اصول علمی و عملی ورزش شهروندی در صدد آن هستیم تا ورزشکاران، مربیان وافراد مسئول در این حیطه ها را با آخرین یافته ها آشنا نموده وآگاهی آنها را در زمینۀ نحوۀ انجام مطلوب تمرینات بالا برد. با توجه به اینکه فعالیت بدنی بعنوان یک محرک قوی، بسیاری از سیستم های بدن را تحت تاثیر قرار داده و بصورت کاملاٌ ناخودآگاه در کوتاه مدت یا بلند مدت باعث ایجاد تغییرات مثبت یا منفی در ارگانهای بدن میشود لذا اگر ورزش درست انجام نشود، نه تنها تاثیر مثبتی نخواهد داشت بلکه باعث ایجاد بسیاری از آسیبها و فشار های روحی و جسمی خواهد شد. در نتیجه عدم آشنایی افراد جامعه با ورزش صحیح و اصولی باعث میشود تا نتیجه مورد انتظار از ورزش حاصل نشود. لذا در این مقاله برای جلوگیری از این عارضه، عادات غلط تمرینی و اشتباهات رایج در ورزش همگانی به تفضیل بحث شده و نحوه اصلاح آنها بیان خواهد شد.

The Necessity of Public Sport in Modern Life

Today’s man is the heir of generations whose cells have one by one been accompanied by physical attempts and activities. Thousands of years of activities and movements along with the growth and development of the living tissues have considerably influenced body cells, and regulated their internal programs in a way that cells can live only via movement and activity; and if for any reason this natural need is not well met, there will be performance disorders, and hence many physical and mental illnesses plus social and behavioral abnormalities. Therefore, this paper while emphasizing on the biological realities of people, is an important warning for people and societies ignorant of their physical and dynamic identity. The present paper provides them with methods of a healthy life, and by presenting and educating the scientific and practical principles of citizen’s sports, it makes sportsmen, coaches and authorities familiar with the latest findings in this field, and thus, improves their knowledge about the best way of performing the exercises. Considering that physical activities can, as a strong stimulus, significantly influence body systems and unconsciously lead to positive or negative changes on the body organs in a long or short time; sports, if done improperly, not only won’t have positive effects but also will harm the body very much and will cause many physical and mental pressures. Consequently, not being familiar with the proper methods and principles of doing sports, people can’t get the desired result. To prevent this, the paper will explain wrong habits of doing the exercises, the common errors people make while doing the sports, and finally the way to correct these errors.

Key words: public sport, training principles,

مقدمه:

تمام تلاشهای اجتماعی در جهت فراهم آوردن کانونی است که به رشد آرامش و سلامت جسمی و روحی افراد آن جامعه منجر شود ولی بدون شناخت و آگاهی از عوامل موثر بر سلامتی این امر غیر ممکن است. مروری بر تاریخچه انسان، فعالیت و تکنولوژی نشانگر آن است که از بدو خلقت بشرتا کنون تغییرات محیط و نیازهای بشری به عنوان یک عامل جدایی ناپذیر در کنار هم به پیش رفته و این عامل باعث رشد امکانات و تکنولوژی شده و همچنان در آینده به رشد خود ادامه خواهد داد. نکته جالب اینکه در عصر حاضر، عدم تناسب سرعت تغییرات بیرونی ناشی از محیط و تغییرات درونی مربوط به سازگاری و برنامه ریزی درون سلولی و تغییر عادات و نگرش اجتماعی ، ژنتیک بشر را که هدایت برنامه های درونی او را به عهده دارد با بحران روبرو نموده است. این وضعیت تحمیل شده به بشر  می تواند با فعالیت بدنی منظم پیشگیری شود. فعالیت بدنی روی تک تک ارگانهای بدن تاثیر مثبت می گذارد، به تعادل کالریکی و کنترل وزن بدن کمک میکند. باعث ساخت و دوام استحوانها، عضلات و مفاصل میشود. خطر ایجاد سرطان را کاهش میدهد. فشار خون را در افراد مبتلا به پر فشاری خون کاهش میدهد. منجر به ایجاد سازگاریهای ساختاری و عملکردی قلبی تنفسی و عضلانی میشود. احساس اضطراب و افسردگی را کاهش میدهد. اعتماد به نفس را بالا برده و روحیه و باور عالی ایجاد میکندو در ابعاد اجتماعی نیز باعث رشد روحیه تعاون وهمکاری، نظم وانضباط اجتماعی و قانون مداری میشود.

اصول ورزش همگانی:

اين كه ورزش همگانی چيست؟ چگونه بايد انجام گیرد ؟ موضوعی است كه بيش از هرچيز، بحث و نظر تخصصی را طلب مي‌كند. برای بیان اصول ورزش در شهرها و روستاها اول باید درک و شناخت عمیقی از ورزش همگانی داشته باشیم وآن استفاده هرچه بیشتر واصولی تر از فعالیت بدنی در زندگی روزمره میباشد. شاید سئوال مطرح شود که فعالیت بدنی چیست؟ فعالیت بدنی عبارت از به حرکت در آوردن اجزا بدن و بدنبال آن تحریک ارگانهای درونی برای مهیا کردن نیازهای حرکتی و بوجودآوردن شرایطی است که در آن سلولهای بدن تحت اثر مثبت یا منفی (در صورت انجام غلط و نادرست حرکات) قرار گرفته و باعث ایجاد تغییرات ساختاری وعملکردی شده و در نهایت باعث سازگاری و عادت خواهد شد. مثلا بدست آوردن تناسب وتعادل فیزیکی یا برعکس از دست دادن تناسب اندام و تعادل مفصلی. بنابراین هر حرکتی و هر فعالیتی منجر به تغییرات مثبت نخواهد بود مگر اینکه بر اساس اصول علمی و عملی انجام گیرد. عدم آشنایی افراد جامعه با ورزش صحیح و اصولی باعث شده است تا نتیجه مورد انتظار از ورزش گرفته نشود. علت این امر انجام ورزش از طریق آزمایش وخطا یا تقلید از دیگران بوده در حالی که قبل از انجام هر کاری باید از اصول علمی و عملی آن آشنایی لازم و کافی را بدست آورد لازمه این امر اول آموزش مربیان علاقمند وآگاه از بین دانشجویان و فارغ التحصیلان رشته تربیت بدنی است تا با حضور در پارکها و فضا های عمومی ضمن کنترل فعالیتهای حرکتی و ورزشی افراد اصول صحیح تمرین را نیز به آنها بیاموزند. در اکثر کشورهاي صاحب نام جهان با اطلاع رساني، فراهم آوردن امکانات و تسهيلات ورزشي و فرهنگ سازي، براي نهادينه کردن ورزش در جامعه تلاش مي شود ولی در جامعه ما با اینکه تلاشهای ارزشمندی در زمینه ایجاد امکانات صورت گرفته ولی آموزش و فرهنگسازی صحیح به همان نسبت گسترش نیافته است. با اشاره به ایرادهای رایج ورزش شهروندی بهتر به اهمیت این موضوع پی میبریم. استفاده تفریحی افراد از دستگاههای بدنسازی درپارکها، عدم رعایت تناسب بیومکانیکی عضلات و مفاصل درگیر، انتخاب فقط چند حرکت از بین ایستگاهها و بی توجهی به تعداد تکرار ها، سرعت حرکت و شدت مربوطه باعث شده تا کارایی استفاده از وسایل در حد اسباب بازی های خطرناک برای بزرگسالان پایین بیاید. عدم توجه به تفاوتهای سنی، جنسیتی و ظرفیتهای فیزیکی افراد باعث شده تا طبقه بندی اصولی در بین افراد درگیر در ورزش شهروندی صورت نگیرد، از طرف دیگر بی توجهی به نوع انقباضات درگیر در حرکات، نحوه تنفس غلط در حین تمرین، عدم گرم کردن درست و کافی قبل از تمرین و فراموش کردن برگشت به حالت اولیه پس از تمرین و استفاده از الگو های تمرینی سنتی و منسوخ شده باعث شده تا صدمات آرام و نهفته ورزش غیر اصولی در طول زمان خود را به صورت آشکار نشان دهد. در نتیجه برهم خوردن بالانس حرکتی مفاصل، سائیدگی مفاصل، کشیدگی عضلات و تاندونها و ناراحتی های جسمی و روحی باعث دلسردی و بی انگیزگی افراد نسبت به ورزش می شود.

نگاهی به ورزش شهروندی در کشور های پیشرفته:

پدیده جهانی شدن همراه با برگزاری مسابقات بین المللی و رشد بسیار سریع تاثیر ورزش درابعاد مختلف زندگی ضرورت پیوند ورزش با اجتماع را در بسیاری از کشورها به اثبات رسانده است. در طبقه بندی رشد و توسعه یافتگی جوامع، تحرک و فعالیت بدنی یکی از شاخصهای مهم محسوب میشود. در پیشگویی عوامل موثر بر کنترل جوامع در آینده ورزش همگانی یکی از عوامل تاثیر گذار بر تعادل و ثبات اجتماعی برآورد شده است. براي افزايش تمايل مردم به انجام ورزش سرمايه گذاري و اطلاع رساني گسترده ای صورت گرفته و باعث صرفه جویی در بسیاری از هزینه های بهداشتی، درمانی و تربیتی جوامع پیشرفته گشته است. بخصوص  توجهات ویژه در ورزش کودکان و نونهالان باعث شده تا رشد متناسبی را به همراه آورده وسلامت آینده را تضمین نماید. برنامه ریزی درست اجتماعی برای پرکردن تعطیلات و اوقات فراغت افراد یکی دیگر ازمواردی است که در کشورهای پیشرفته جایگاه خاصی را برای خودش بدست آورده است. علاوه بر این استفاده از الگوها، روشهای تجربه شده و آمارهای موجود در کشورهای دیگر به ما کمک خواهد کرد تا معیارهایی بوجود بیاوریم واز طریق آن شرایط خودمان را با آنها مقایسه نموده و نکات ضعف وقوت خود را مشخص نماییم. بعنوان مثال نگاهی به آمارها و اطلاعات جمع آوری شده نشان میدهد که به طور متوسط 40% مردم در اروپا ورزش نمیکنند.(در کشور ما متاسفانه بالای 94% جامعه با ورزش همگانی بیگانه اند). نگاه دقیقتر نشان میدهد کشورهایی مثل پرتغال و ایتالیا کمتر به ورزش همگانی اهمیت داده اند ولی در ورزش قهرمانی در دنیا در بسیاری از رشته ها صاحب نام وصاحب سبک هستند. در مقابل این مسئله، کشورهای اسکاندیناوی ورزش را بعنوان جز جدایی ناپذیر زندگی قبول کرده اند و بیش از 90% مردم این کشورها با ورزش همگانی عجین شده اند درحالی که به ورزش قهرمانی به این اندازه اهمیت نمیدهند مثلا نگاهی به نتایج کسب شده توسط این کشورها در مسابقات بین المللی و المپیک ها بیانگر واقعیت این امر است. بنابراین متوجه میشویم در کشور ما اگر ورزش همگانی جایگاه شایسته ایی ندارد یکی از دلایلش عدم تناسب بین هزینه های بکار رفته در ورزش قهرمانی و همگانی است.

بحث و نتیجه گیری.

درک شرایط کنونی و تغییراتی که محیط، امکانات، روشهای زندگی و انسان امروزی داشته است بسیار حیاتی است. دو تغییر بسیار مهم در بدن انسان یعنی کم شدن فعالیت حرکتی بدن و تاثیر آن بر عملکرد درونی سلولهاو مغایرت آن با برنامه ریزی درون سلول از یک طرف وافزایش فعالیت سلولهای مغزی وعصبی از طرف دیگر باعث شده است تا توازن گیرنده های حسی و حرکتی بشر بر هم بخورد بنابراین بشر امروزی به طور ناخودآگاه سعی میکند خود را با شرایط محیطی و موجود تطبیق دهد ولی نکته جالب اینجاست که سرعت تغییرات بیرونی همچون تکنولوژی وتغییرات محیطی بسیار سریعتر از تغییرات درونی بدن و سازگاری ارگانهای جسمانی است اخیرا یونسکو اعلام کرده که دنیای امروزی در هر 5 سال به اندازه 100 سال درگذشته رشد و تغییر میکند واین هشدار بزرگی به انسان امروزی است تا این سئوال را مطرح کند که آیا او نیز میتواند درون خود را به همان سرعت تغییر دهد یا نه؟ آنچه مسلم است در درجه اول قبول این امر است که ما در عصری زندگی میکنیم که همه چیز با سرعت تغییر می کند که کمک خواهد کرد تا اولا با تغییر در نگرش ورفتار خود شکاف بوجودآمده را به حداقل برسانیم واز طرف دیگر با پیش بینی آینده خود را مجهزتر به شرایط واقعی نزدیک کنیم. لذا باید از یک طرف شرایط و فرهنگی ایجاد شود تا فعالیت بدنی افزایش یابد و از طرف دیگر شرایطی را خلق نمود تا در آن سلولهای عصبی با حجم بسیار بالا ولی کیفیت پایین اطلاعات ورودی روبرو نشود. به این معنی که مغز امروزی دیگر محل انبار کردن اطلاعات نیست بلکه وسیله ای برای تفکر و تجزیه وتحلیل است بدین منظور باید روشی اتخاذ شود تا از دریافت اطلاعات غیر ضروری به مغز خودداری کرده درعوض با برگرداندن آرامش به سیستم عصبی از استرس ها و هیجانات مضر بکاهد. یکی از روش های نوین در سلامت افراد جامعه پرورش ذهن سالم است. بنابراین دررویکرد جدید ورزش همگانی باید جایگاه خاصی به مراقبت و مدیریت ذهن از طریق تمرینات ذهنی و روشهای نوین استفاده از مغز همت گماشت. از طرف دیگر خلوت ذهن یکی دیگر از رسالتهای ورزش همگانی است و بهره مندی از بازیها به عنوان سرگرمی وتفریح بهترین فرصت را به ذهن بشر میدهد تا از تنش ها و فشار های روحی و روانی برای چند لحظه هم شده فاصله گرفته وبه آرامش برسد. بدین ترتیب ورزش درمان مناسبي براي اضطراب و آشفتگي های ذهنی خواهد بود.

 فرهنگ سازي اولين قدم براي نهادينه شدن ورزش است. بايد عادت به ورزش کردن را از دوران کودکي آغاز کنيم و به بچه ها آموزش دهيم براي سلامت جسماني خود ورزش کنند و در اثر تکرار کافی با تغییراتی در ساختار و عملکرد خود باعث ایجاد سازگاری و در نتیجه رفتار عوض شده و فرهنگ نوین ایجاد خواهد شد. با این رویکرد جدید موضوع ورزش همگانی و شهروندی به عنوان پدیده‌ای فراگیر درطول زمان و در میان اقشار مختلف رواج خواهد یافت. در کنار ورزش ارزشهای اخلاقی وانسانی را نیز آموزش داده و تمرین کنیم مثلاً همچنان که در کوهنوردی به تمیزی کوهستان می اندیشیم در ورزش شهروندی نیز به احترام متقابل، شعور و فهم اجتماعی و احترام به قوانین و نظم جامعه بپردازیم. ایجاد فرهنگی که هر فرد اول از خودش شروع کرده و بعد خانواده و بعد دوستان و آشنایان خود را به سمت فعالیت صحیح دعوت، تشویق و ترغیب کند بدین ترتیب هر کس اگر فقط دو نفر را به سمت ورزش بیاورد در ان صورت تعداد افراد شرکت کننده بصورت تصاعدی افزایش خواهد یافت.

نصب دستگاه‌هاي بدن‌سازي در پارك‌ها كه به همت شهرداري تهران صورت گرفته مفيد و لازم میباشد ولي بسياري‌از آنها از نظر استاندارد بودن و تناسب آنها با شرايط بدنی مردم فاصله دارند. بيشتر طرفداران اين تجهيزات در پارك‌ها را بانوان و افراد سالمند تشكيل مي‌دهند؛ با توجه به اینکه احتمال آسیب پذیری این گروه بیشتر از سایرین است وجود مربیان مجرب و کار آزموده مکمل خوبی است که تا بحال با خالی بودن جای آنها روبرو هستیم این بدان م

تأثیر شش هفته برنامه پیاده روی منتخب بر تعادل ایستا و انعطاف پذیری مردان سالمند غیرفعال 60 تا 75 سال

تاریخ : 1/4/1389

نویسنده :

تأثیر شش هفته برنامه پیاده روی منتخب بر تعادل ایستا و انعطاف پذیری مردان سالمند غیرفعال 60 تا 75 سال

دکتر علیرضا رحیمی¹ مریم فلاح کیش ²

¹ استادیار دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرج،² کارشناس ارشد تربیت بدنی

-1کرج،رجایی شهر،بلوار مو ذن،دانشکده تربیت بدنی و علوم ورزشی دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرج-

صندوق پستی: 313- 31485

a_r_rahimi@hotmail.com

مقدمه

پديده سالخوردگي جمعيت به موازات كاهش سطح باروری و افزايش اميد به زندگي شكل مي گيرد و به مسئله چند وجهي تبديل مي شود كه ابعاد اقتصادي، پزشكي، اجتماعي، روانشناختي، فرهنگي و اجتماعي دارد(2).رسيدن به سنين بالا در زندگي نتيجة عوامل پيچيده اي است كه اهم آن عبارتند از‌: وضعيت ژنتيك فرد، وضع تغذيه، وضعيت بهداشت و عوامل محيطي ديگر(6). اما درهر صورت رسيدن به پيري با تغييرات جسمي و روحي همراه است كه درجوامع امروزي به دليل افزايش پيشرفت هاي علوم پزشكي و بالا رفتن متوسط طول عمر، اكثر افراد به صورت خواسته يا ناخواسته با اين تغييرات روبرو خواهند بود.به همان اندازه كه مردان و زنان به زندگي با طول عمر بيشتر دست مي يابند، ناتواني ها ومحدوديت هاي عمده اي نيز در محدوده سالهای انتهای عمر متراكم خواهد شد، به طوری كه 80 درصد سالمندان بالاتر از 65 سال به انواع اختلالات جسمي و رواني مبتلا هستند(3).بين تغييرات ناشي از افزايش سن، اگرچه تغييرات ساختاري تنها به علائم ظاهري اشاره مي كند، بايد توجه داشت كه برخي از تغييرات ساختاري قابل رويت نمي باشد و تنها مي توان به شكل و از طريق تغييرات عملكرد به آن پي برد. درحقيقت تغييرات عملكردي است كه در روند زندگي انسان تأثير بسزايي دارد(1).تحقيقات نشان مي دهد كه حدود 50 درصد از آثار منفي سالمندي بيشتر مربوط به عدم فعاليت بدني است تا خود فرايند افزايش سن.(4)

تعادل یکی از قابلیت های جسمانی است که نقش مهمی را در زندگی سالمندان دارا است.افزايش سن و عدم فعاليت بدنی ممكن است مسئول كاهش سلامتي و كاهش كنترل تعادل درسالمندي باشند(7).تاپر(1992)، تعادل بدني را در 500 نفر در سنين 40- 80 سال ارزيابي كرد ونتيجه گرفت تعادل درهر دهه ازعمركاهش مي يابد.يكي از عواقب خطرناك و نگران كننده كاهش تعادل و كنترل وضعيت قامت درسالمندی افتادن است. افتادن گاهي باعث ايجاد ترس هاي رواني و افسردگي سالمندان و درنتيجه مراقبت بيشتر از حد از خود و كاهش تحرك و بروز مشكلات ناشي از بي تحركي مي شود. شكستگي هاي حاصل از افتادن (مخصوصاً شكستگي لگن) كه تا حدود زيادي مربوط به پوكي استخوان در دورة سالمندي است حتي ممكن است منجر به مرگ شود (10)،بنابراين جلوگيري از افتادن و جراحات ناشی از آن ناتواني ها را كاهش داده، كيفيت زندگي را بالا برده و از هزينه هاي بهداشت و درمان مي كاهد (6) - کلاری، و همکاران (2006)،در تحقیقی تحت عنوان «تاثیر تمرینات بالتس¹، استپ ایروبیک و پیاده روی بر تعادل در زنان گروه سنی 50تا 75 سال»  افراد سالمند را به 3 گروه تمرینات بالتس(n=12) ایروبیک استپ(n=17) و پیاده روی(n=15) تقسیم وافراد به مدت12هفته وهر هفته 3جلسه ویک ساعت درهر جلسه به تمرین پرداختند.به طور عمومی تمام سه برنامه آموزشی تعادل پویا رابهبود  بخشید، اما مراحل ایروبیک و برنامه های پیاده روی نتایج بهتری را در استواری وتعادل ایستا هنگامی که با برنامه بالتس مقایسه می شوند، نشان می دهند(8).

انعطاف پذيري موضوع مهم ديگري است كه بايد مورد توجه خاص قرار گيرد. درسنين بالا به علت سخت شدن بافت پيوندي و كم شدن تحرك وفقر حركتی، انعطاف پذيری كاهش مي يابد(5).نداشتن انعطاف پذيری درمفاصل اصلي ممكن است اجرا و عملكرد صحيح را محدود كند. فرد سالمندي كه از انعطاف پذيري كمي برخوردار است ممكن است نتواند در برابر تغيير وضعيت هاي ناگهانی و يا از دست دادن تعادل واكنش نشان دهد. وقتي كه اثرات افزايش سن را روي سيستم هاي مختلف بدن بررسي مي كنيم، يك منحني عمومي براي سيستم افزايش سن پيدا مي كنيم كه نشان دهندة كاهش توانايي بدن براي سازگاري است(11) - زاکس ای و همکاران (2006)،درتحقیقی تحت عنوان«تأثیرات گرم کردن فعال و کشش برروی انعطاف پذیری درزنان سالمند»به بررسی تأثیر تمرینات کششی ایستا بردامنه حرکت (ROM) دراندام تحتانی و تنه درزنان سالمند با و بدون تمرینات گرم کردن پرداختند. نمونه ها شامل 22 زن سالمند 65 تا 85 سال ( میانگین سنی 5/76 سال ) با میزان حرکتی طبیعی بودند و سه نوع برنامه انعطاف پذیری را بصورت تصادفی و غیر مستمر درجلسات انجام دادند.اولین برنامه کششی شامل گرم کردن به مدت 20 دقیقه دومین برنامه شامل گرم کردن به وسیله حرکات کششی ایستا در اندام تحتانی و تنه و آخرین برنامه کششی شامل کشش های ایستا(به تنهایی) بود. برای اندازه گیری از گونیامتر و فلکسومتر استفاده شد.نتایج این مطالعه نشان داد کشش های ایستا به تنهایی و کشش های ایستا بعد از گرم کردن به طور معنی داری میانگین فلکشن(خم شدن) مفاصل تحتانی و تنه را افزایش داد<0/ 001) ( P.گرم کردن تفاوت معنی داری را درافزایش میزان حرکت ، تنها درمفاصل دورسی فلکسورمچ پا نشان داد (P < 0/001) (9).

روش پژوهش

 هدف از انجام این پژوهش، تأثیر شش هفته برنامه پیاده روی منتخب بر تعادل ایستا و انعطاف پذیری تنه(خمش به جلو) مردان سالمند غیرفعال(غیر ورزشکار)، 60 تا 75 سال بود.بدین منظور تعداد 24 نفر از مردان سالمندان که برای گذراندن اوقات فراغت به پارک ها و بوستان های شهر هشتگرد مراجعه و قبلاً نیز در برنامه های ورزشی و فعالیت بدنی شدید شرکت نداشتند، به طور داوطلب دراین تحقیق حضور یافتند.نمونه های تحقیق ابتدا توسط پزشک متخصص قلب و عروق مورد معاینه قرارگرفته، و سلامت آنها جهت شرکت دربرنامه پیاده روی مورد تأیید قرارگرفت. میانگین سن آزمودنی ها 1/65 سال و میانگین وزن آنها 1/76 کیلوگرم بود. آزمودنی های این تحقیق به صورت تصادفی به دو گروه تجربی (12 =n) و کنترل (12=n)تقسیم شدند. آزمودنی های گروه تجربی به مدت 6 هفته و هر هفته 3 جلسه (18 جلسه و هر جلسه 45 دقیقه) )در تمرینات پیاده روی شرکت و گروه کنترل فقط به فعالیت های عادی و روزمره خود پرداختند.ابتدا قبل از آغاز برنامه پیاده روی، پیش آزمون جهت اندازه گیری تعادل ایستا و انعطاف پذیری با استفاده از دستگاه های دیجیتال ساتراپ و در مرکز مطالعات و تحقیقات دانشکده تربیت بدنی و علوم ورزشی دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرج انجام شد و پس از پایان جلسه هجدهم  پیاده روی نیزمجدّدا تحت شرایط یکسان آزمون ها انجام و یافته ها مورد تجزیه و تحلیل قرارگرفت.جهت تجزیه وتحلیل یافته ها از آزمون tویژه گروه های مستقل و وابسته درسطح معنی داری p≤0/05  استفاده شد.

یافته های پژوهش

نتایج این مطالعه  نشان داد که:  تمرینات پیاده روی بر تعادل ایستا و انعطاف پذیری مردان سالمند غیرفعال تأثیر مثبت و معنی داراز نظر آماری داشته است ودر مقایسه بین دو گروه تجربی و کنترل نیز این اختلاف در سطح آلفا 05/.معنی داروگروه تجربی دارای رکورد و امتیاز بهتری بود.

با توجه به سطح معنی داری در جدول 1 ، مشاهده می کنیم آزمون در سطح فراتر از 0.001 معنی دار شده است .بنابراین نتایج نشان می دهد تغییر معنی دار در رکورد تعادل ایستادرآزمودنی های گروه تجربی ناشی از تاثیر معنی دار  برنامه پیاده روی منتخب بوده است. -8.579, P<0.00) = (t

جدول 1 : نتیجه آزمون t نمونه های وابسته جهت بررسی تاثیر پیاده روی بر تعادل ایستا در آزمودنی ها

جدول 2نشان می دهد ، آزمون در سطح فراتر از 0.05 معنی دار شده است . لذا یافته ها نشان می دهد تفاوت حاصل در رکورد انعطاف پذیری آزمودنی های گروه تجربی در نتیجه تاثیر معنی دار برنامه منتخب پیاده روی بوده است.) t = -2.636, P<0.05)

جدول 2: نتیجه آزمون t نمونه های وابسته جهت بررسی تاثیر پیاده روی بر انعطاف پذیری تنه(خمش به جلو) آزمودنی ها

نوشابه‌هاي انرژي زا

نوشابه‌هاي انرژي زا در واقع نوشيدني‌هايي هستند كه افزودني‌هايي از قبيل محرك‌هاي مجاز، ويتامين‌ها (خصوصا ويتامين B) و مواد معدني كه توليد انرژي مي‌كنند، در آنها به كار رفته است. ديگر مواد متشكل اين نوشيدني‌ها اغلب كافيين، گياه گوارانا (guarana)، دانه قهوه، ساخارين، كراتين و ... هستند. در برخي از آنها ممكن است مقدار زيادي گلوكز يا شكر نيز به كار رفته باشد. اين نوع از نوشيدني‌ها بيشتر در ميان جوانان، دانش آموزان، افراد پر تحرك و ورزشكاران طرف دار دارد. براي اينكه اين نوشيدني‌ها هر چه بيشتر به نوشابه‌هاي عادي شبيه شوند، به اغلب آنها اسانس و رنگ اضافه مي‌كنند. نوشابه‌هاي ورزشي نوشابه‌هاي انرژي زا با نوشابه‌هاي ورزشي (sports drinks) متفاوت هستند. اكثر نوشابه‌هاي انرژي زا شكر و كافيين فراوان دارند، در حالي كه نوشابه‌هاي ورزشي براي متعادل كردن ميزان مواد قندي، آب و مواد مغذي مصرف مي‌شوند و درصد به كار رفته اين مواد در آنها معادل مقداري است كه در بدن موجود است. آيا اين نوشابه ها اعتياد آورند؟ تنها مواد اعتياد آوري كه در اين نوشابه‌ها وجود دارند، كافيين و گياه گوارانا (guarana) است كه مصرف زياد و طولاني مدت شان باعث مي‌شود به آنها عادت كنيم (درصد اين مواد در نوشابه‌هاي انرژي زا تقريباً با مقدارشان در قهوه برابراست البته ميزان كافيين در انواع مختلف قهوه‌ها بسته به ميزان برشته شدن دانه هايش، متفاوت است). از آنجايي كه ترك اين مواد كار سختي نيست و سردرد از اصلي ترين عواقب آن است، اعتياد به نوشابه‌هاي انرژي زا معمولا جنبه رواني دارد.

مديريت بهينه در هيات آمادگي جسماني و ابروبيك

هر سازمان ورزشي براي دستيابي به اهداف و مقاصد خود نياز به تدوين برنامه‌ريزي، تدوين بيانيه ماموريت و چشم‌انداز و ارزش‌هاي محوري و حوزه‌هاي عملكردي و تحليل نقاط ضعف و قوت و فرصت‌ها و تهديدها مي‌باشد.

ماموريت هيات استان در اولين گام همسويي با رسالت و ماموريت فدراسيون آمادگي جسماني وايروبيك كشور مي‌باشد كه همانا ترويج ورزش و سلامتي در جامعه، هدايت و پشتيباني و آماده‌سازي ورزشكاران و مربيان نخبه، توسعه هدفمند و اصولي ورزش قهرماني به عنوان قله ورزش همگاني، به كارگيري ظرفيت‌هاي موجود و جلب حمايت و مشاركت سازمانها و نهادها براي پيشبرد اهداف ياد شده مي‌باشد.

ما اميدواريم با پياده كردن اهدافمان به همسويي كامل با نيازها و انتظارات اقشار مختلف جامعه وايجاد علاقه و مشاركت سالم در ورزش را به تمامي سنين و گروه هاي متفاوت جامعه برسانيم.

حوزه‌هاي عملياتي ما در زمينه هاي مديريت، ورزش همگاني و ورزش قهرماني، با تشكل كميته هاي مربوطه خواهد بود. در حوزه مديريت با تشكيل هيات رئيسه و اعضاي فعال و شاخص و مشتاق در زمينه هاي برنامه ريزي و كنترل و بازرسي عملكرد و منابع مالي و بودجه و ارتباطات با تشكيل جلسات منظم موجبات مديريت قوي و منسجم به دور از هر عملكرد و سليقه اي و احياناً تكروي خواهد بود. البته شايان ذكر است كه پيشبرد و عملي كردن تمامي اهداف و برنامه هاي هيات منوط به توسعه منابع مالي و حمايت هاي مالي و مادي مسئولين خواهد بود.

در حوزه ورزش همگاني با فعال كردن كميته هاي آموزش، مربيان، مدارس، باشگاه ها و علمي و فرهنگي موجبات توسعه ورزش و سلامتي فراهم خواهد شد.

- كميته آموزش؛ با برگزاري دوره هاي مربيگري و داوري در رشته هاي مختلف زير مجموعه فدراسيون با عنايت بيشتر به بخش آقايان با توجه به كمبود در اين گروه و همين طور شهرستانهاي دور افتاده استان زمينه را براي تربيت اهرمهاي فني نخبه فراهم خواهد نمود.

- كميته مربيان؛ با تشكيل انجمن مربيان با ثبت اعضاي فعال و صدور كارت هاي عضويت نظارت و پيگيري در نحوه عملكرد و بار علمي و تجربي و كنترل تاريخ اعتبار كارت هاي مربيگري يا داوري و شناسايي مشكلات و موانع خواهد بود.

- در كميته مدارس مي توان از حضور مسئولين ورزشي آموزش و پرورش استان در هيات رئيسه بهره برد تا قادر به پياده كردن اهداف ذيل شد.

1- برگزاري كارگاه ها و دوره هاي مربيگري در رشته هاي آمادگي جسماني و ايروبيك و به خصوص حركات اصلاحي براي معلمين ورزش

2- تشكيل انجمن ورزشي هيات در آموزش و پرورش به منظور استعداديابي و شناسايي دانش آموزان با ناهنجاريهاي فيزيكي در سنين ابتدايي و معرفي به كلينيك هاي حركات اصلاحي

- كميته علمي و فرهنگي در زمينه هاي ذيل به منظور دستيابي هيات به مقاصدش مي تواند فعال باشد:

1- تهيه كتب و نشريات علمي و معرفي منابع مختلف علمي و مطالعاتي

2- برگزاري سمينارهاي علمي و تخصصي با استفاده از ظرفيت هاي علمي و دانشگاهي موجود

3- برگزاري جشنواره ها و همايش هاي ورزشي و فرهنگي در قالب هاي حمايتي از اقشار معلول جامعه و يا مشاركتي با engoهايي از قبيل دولتي و حمايت از محيط زيست

- در حوزه قهرماني در زمينه‌هاي: برگزاري مسابقات داخلي و بين باشگاهي

- كميته انتخاب داوران

- كميته تيم‌داري و اعزام وحمايت و برنامه‌ريزي مداوم

- جذب مشتري چه حقوقي و چه حقيقي مستلزم رعايت ارزش‌هاي محوري تعريف شده در آن سازمان مي‌باشد ارزشهايي مانند:

- محور قرار دادن ارزش‌هاي الهي و انساني

- تاكيد بر برخورد جمعي و پاسخگويي و شفافيت عملكرد

- تعهد سازماني

- احترام متقابل و مديريت اخلاقي و دانايي محور

- رشد و تعالي كاركنان و شايسته‌سالاري

- اتحاد و غرور ملي و عشق به ميهن

- كرامت و تعالي جايگاه زن

و در نهايت با پيگيري و توجه به نقاط قوت و ضعف مي‌توان دست به تدوين استراتژي امني براي پيشبرد اهداف هيات نمود. نقاط قوت موجود در منابع انساني نظير ظرفيت‌هاي علمي و فني همچون اساتيد دانشگاه، مربيان و مدرسين مجرب و كار آزموده استان،‌ ورزشكاران ورزيده و مشتاق در سطح قهرماني، استقبال وخوش‌ بيني عمومي .... و نقاط ضعفي كه در منابع مادي و مالي كه هميشه گريبانگير هيات‌هاي ورزشي مي باشد، مشكلاتي همچون نبود سالن و فضاي اختصاصي در اختيار هيات جهت پيشبرد اهدافي چون ايجاد مدرسه ايروبيك و آمادگي جسماني، تاسيس كلينيك تخصصي سنجش ناهنجاريها و حركات اصلاحي، حمايت تيم با اختصاص مكان دائمي تمرين، توسعه و همگاني كردن ورزش و سلامت در هر دو بخش بانوان و آقايان وتامين منابع مالي و بودجه از اين طريق مي باشدو

در خاتمه در سال همت مضاعف و كار مضاعف اميداوريم كه در زير سايه الطاف الهي و مديريت قوي و سعه صدر سركار خانم شهريان سهمي بزرگ در توسعه سلامت و تندرستي در زندگي شهري و صنعتي حاضر داشته باشيم.

اروميه- 5/4/89- پروانه رضازاده

متن بيانات دكتر حميد قاسمي معاون آموزش، ارتباطات و امور فرهنگي سازمان تربيت بدني در اولين همايش علمي آمادگي جسماني و ايروبيك با تاكيد بر زندگي شهري و سلامت

بسيار خوشحالم كه در همايشي حضور دارم كه بيشترين جمعيت حاضر را اهالي آن تشكيل مي‌دهند. جاي بسي خوشحالي است كه در اين همايش جمع كثيري از مربيان رشته‌هاي آمادگي جسماني و ايروبيك حضور داشته و مابحث را دنبال مي‌كنند.

بايد خوشحالي و افتخارا نمود كه به اهميت آمادگي جسماني به طور جدي واقف شده و به آن بهاي مناسب و لازم را مي‌دهيم. اميد داريم در كشور ما نيز مانند كشورهاي پيشرفته در ورزش كه آمادگي جسماني را به عنوان نهضت به رسميت شناخته،‌در كليه رشته‌ها به كار مي‌گيرند و تمامي ارگان مكلف به گسترش آن هستند، اين ورزش به طور جدي و علمي به كار گرفته شود و در خصوص ارتقاي شاخص‌هاي آمادگي جسماني ورزش نمايند.

در حال حاضر در دنيا آمادگي جسماني و تركيب بدني نه تنها در ورزش كه در سينما هم حائز اهميت بسيار است.

در ورزش، آمادگي جسماني هم از بعد عمومي و هم از بعد مهارتي داراي اهميت ويژه است. توسعه آمادگي جسماني عمومي در واقع به معني عمومي كردن ورزش در سطح جامعه است وما بايد ارتقاي آمادگي جسماني عمومي افراد جامعه كه شامل تركيب بدني، استقامت قلبي و عروقي، استقامت ريوي و استقامت عضلاني و انعطاف‌پذيري، قدرت عضلاني است گام برداريم.

بررسي سطح آمادگي عمومي بدن به ما نشان مي‌دهد كه چه وضعيتي هستيم و بايد براي بهبود آن چه گام‌هايي برداريم كه اين كار اصلي ترين گام در توسعه سلامت و عمومي كردن ورزش است./3

نقش مدیریت ورزشی در توسعه آمادگی جسمانی

محمد پورکیانی، صفورا صباغیان راد

M_pourkiani@sbu.ac.ir

چکیده : مدیران سازمان های ورزشی، امکانات و برنامه های ورزشی می توانند در ارتقاء وضعیت سلامت عمومی جامعه از طریق مشارکت آنها در فعالیت های بدنی، منشآ اثر باشند. اگرچه هدف بسیاری از سازمان ها و نهادهای مدیریتی در ورزش ترغیب و تقویت تماشای فعالیت های ورزشی است ولی آنچه مسلم است این است که ورزش های گوناگون می تواند موقعیت مناسبی را برای توسعه آمادگی جسمانی در میان کودکان، نوجوانان و بزرگسالان فراهم آورند داشتن آمادگی جسمانی و توان بدنی نیز لازمه پرداختن به فعالیت های متنوع ورزشی و استمرار آنها ست. مقاله حاضر به بررسی نقش مدیریت ورزشی در توسعه آمادگی جسمانی از طریق ورزش به عنوان واسطه یا میانجی می پردازد.

کلید واژه ها :  ورزش، تمرین ، واسطه ها، فعالیت های تفریحی، پژوهش

ادبیات تحقیق

در بررسی ها و مطالعات صورت گرفته در خلال بیست سال گذشته این حقیقت آشکار شده است که در ادبیات مدیریت ورزشی، ورزش ها به عنوان یک برنامه تماشاگر پسند یا سرگرمی تلقی شده اند و نه به عنوان فرصتی برای مشارکت جامعه در فعالیت های بدنی که سلامت عمومی را ارتقاء بخشد( 1). با مطالعه مقالات پژوهشی در حوزه مدیریت ورزشی در کشور که در چند سال اخیر منتشر شده اند، تنها 1 درصد از مقالات به موضوعاتی نظیر مشارکت فعال جوانان، بزرگسالان و خانواده ها یا عامه مردم بواسطه فعالیت های جسمانی که موجب ارتقاء سطح سلامتی می شوند اختصاص یافته است(2). همچنین نتایج  بررسی هایی که طی سالهای 1998 تا 2007 ( یعنی تقریبا حدود 10 سال) از مقالات پژوهشی منتشر شده در نشریه مدیریت ورزشی بعمل آمده نشان می دهد که 10 درصد از این مقالات مربوط به آموزش و پژوهش در حوزه مدیریت ورزشی و حدود 30 درصد حول موضوعاتی نظیر تماشاچیان، فروش بلیط، وفاداری به تیم های حرفه ای و... تمرکز یافته اند. در این میان فقط 6 درصد از مقالات به موضوع ارتقاء سطح سلامتی جامعه از طریق فعالیت های بدنی اختصاص یافته است.عناوینی نظیر بکارگیری نیروها، ساختار سازمانی، مباحث نظارتی و دیگر موضوعات مدیریتی و سازمانی که سازمان های حرفه ای و آماتور از آن جمله اند، موضوعات اصلی 57 درصد مقالات را تشکیل می دهد(1). در نشریه Green 2005  یک سطح هنجاری از توسعه ورزش ارایه شده که مواردی نظیر اجرای سطح بالای فعالیت های ورزشی و موقعیت ها و فرصت های مشارکت جمعی و رقابتی در فعالیت های ورزشی را در بر می گیرد، با این حال تاکید بر مشارکت جمعی برای ارتقاء سطح سلامت از طریق فعالیت های ورزشی در ادبیات مدیریت ورزشی نمود نیافته است.

در هر حال به نظر می رسد با توجه به نقش فعالیت های جسمانی در سلامت جامعه و موضوع بی تحرکی و رویکرد جهانی نسبت به این موضوع، و اینکه ورزش چگونه می تواند به عنوان واسطه یا میانجی فعالیت بدنی مد نظر قرار گیرد می تواند توجه مدیران ورزشی و پژوهشگران را به خود جلب نماید.

روش تحقیق

روش تحقیق حاضر توصیفی و از نوع تحلیل محتوا می باشد.

بحث و نتیجه گیری

بسیاری از پژوهشگران مفهوم کلاسیک زیر را در مورد آمادگی جسمانی بکار می برند " حرکات بدنی که توسط عضلات ایجاد شده و به مصرف انرژی منجر می شود"، مفاهیمی نظیر فعالیت های شغلی، فعالیت های ورزشی، تمرین، فعالیت های مربوط به خانه داری، فعالیت های روزمره و فعالیت های اوقات فراغت می توانند مشمول اصطلاح فعالیت جسمانی قرار گیرند، با این حال اصطلاح مذکور به این مفاهیم محدود نمی شود. این در حالی است که تمرین با هدفی خاص و ویژه طراحی شده که عبارت است از بهبود یا حفظ یک یا چند مولفه از مولفه های آمادگی جسمانی. این تمایز معنایی بین آمادگی جسمانی و تمرین در ارتقاء وضعیت سلامت عمومی حایزاهمیت است زیرا آمادگی جسمانی مفهومی گسترده تر را در بر می گیرد و مانند تمرین ضرورتا به مجموعه ای ازحرکات منظم و قانونمند محدود نمی شود.

آمادگی جسمانی زمینه ای را برای انجام تمرینات ورزشی فراهم می آورد، به علاوه فواید و منافع جسمانی و روانی بسیاری را در پی دارد و کیفیت زندگی اجتماعی و فردی را ارتقاء می بخشد. ترویج آمادگی جسمانی امری مهم و اساسی است، همچنین اهمیت و نقش ورزش در جامعه نیز بر هیچ کسی پوشیده نیست، بنابراین شناسایی شیوه های جدید برای تقویت رابطه سلامتی و ورزش و مرتبط نمودن هرچه بیشنر این دو مقوله ، امری مهم و ضروری است.

بسیاری از فعالیت های واسطه ای که برای بهبود آمادگی جسمانی طراحی شده اند در وهله نخست بر برنامه های تمرینی تمرکز یافته اند، برخی از پژوهشگران نظیر Kilpatrick, Hebert, & Bartholomew 2005                                                    بر این باورند در مرحله بعدی برای توسعه آمادگی جسمانی باید فعالیت های ورزشی تفریحی مد نظر قرار گیرند چرا که قالب های تفریحی توسعه آمادگی جسمانی فی نفسه لذت بخش و نشاط آورند(3). اگرچه ادبیات مدیریت ورزشی چندان بسوی آمادگی جسمانی جهت گیری نکرده ولی زمینه برای تمرکز مطالعات و پژوهش های آتی حول این مقوله مساعد است. اجرای فعالیت های ورزشی در سطح بالا و جنبه های رقابتی این فعالیت ها در جامعه از اهمیت بسیاری برخوردار است، ولی تاکید بر عمومی کردن ورزش زمینه و بستر را برای ترویج آمادگی جسمانی و ارتقاء سلامت روانی و جسمانی جامعه فراهم می آورد. در قرن 21 جنبه های لذت بخش و نشاط آور فعالیت های ورزشی و پتانسیل ورزش ها به عنوان واسطه برای ارتقاء زندگی سالم و نقش آنها در این زمینه در اجتماع، به عنوان مولفه های اصلی و مهم در کانون توجه مدیران ورزشی و پژوهشگران حوزه مدیریت ورزشی قرار می گیرد.  

منابع

1-Karla A, Henderson, A paradox of sport management and physical activity intervention, North Carolina State University, 17 March 2009

2-  پورکیانی، محمد، مطالعه موردی مقالات پژوهشی مدیریت ورزشی، 1388

باسمه تعالی

اثر 8 هفته تمرین ایروبیک بر انگیزش تحصیلی و شاخصهای آمادگی جسمانی

پسران 15 الی 17 ساله

حامد صفری 

Hamedsafari60@yahoo.com

دانشگاه پیام نور

چکیده

هدف از این تحقیق بررسی میزان تغییرات شاخصهای آمادگی جسمانی و انگیزش تحصیلی دانش آموزان پسر دبیرستانی پس از 8 هفته تمرین ایروبیک می باشد. جامع آماری تمامی دانش آموزان دبیرستانی منطقه2 تهران می باشد که در مجموع  100 دانش آموز به صورت تصادفی ساده از بین آنها انتخاب شدند.نمونه های انتخاب شده 2  روز در هفته و به مدت8 هفته در کلاس های آموزشی تکنیکهای پایه ایروبیک شرکت نمودند.تمرینات انتخاب شده جهت نمونه ها در این تحقیق گرم کردن ؛تمرینات کششی و نرمش ،آموزش تکنیکهای پایه و حرکات گروهی و سرد کردن بود. به منظور دستيابي به اهداف پژوهش از يك پرسشنامه محقق ساخته جهت جمع­آوری اطلاعات جمعیت­ شناختی مانند سن، سابقه ورزشي استفاده گردید،همچنین  دانش آموزان پرسشنامه های انگیزش شرکت (گیل و همکاران)و همچنین پرسشنامه محقق ساخته انگیزش ورزشی راتکمیل نمودند. بررسی روایی و اعتبار پرسشنامه در مطالعه ای مقدماتی موردارزیابی قرار گرفته شده ومیزان آلفا کرونباخ 8451 /.=@ بدست آمد..پس از 8 هفته شاخصهای زیر بررسی گردید.

آزمون رفت و برگشت(9*4)،آزمون دو استقامت،پرش طول جفت،پرتاب توپ مدیسن بال و بارفیکس اصلاح شده نتایج به دست آمده نشان دهنده آن است که تمرینات ایروبیک تاثیر معنی داری بر روی شاخصهای آمادگی جسمانی و همچنین انگیزش تحصیلی دانش آموزان در این گروه سنی دارد.روشهای آماری بررسی شده در این آزمون عبارتند از آمار توصیفی واستنباطی که به ترتیب با هدف محاسبه میانگین و رسم نمودارها و تفاوت بین اجزای آمادگی جسمانی هفته های تمرین است.

واژه های کلیدی

تمرینات ایروبیک،شاخصهای آمادگی جسمانی،انگیزش تحصیلی

مقدمه

امروزه عملکرد دانش آموزان در زمینه ورزش و فعالیت های جسمانی مقوله ای مهم و مورد توجه دست اندر کاران تعلیم و تربیت می باشد . بهبود ورزش در مدارس،به خصوص در مقطع دبیرستان نه تنها موجب سلامت روح وروان و جسم فراگیران می شود بلکه در بهبود عملکرد تحصیلی فراگیران در سایر زمینه ها را نیز به همراه دارد (1).در جوامع امروز اگرچه در زمینه های مختلف پیشرفتهایی را شاهد بوده ایم اما با توجه به زندگی شهری و عدم فضای کافی برای تحرک باعث خمودگی کودکان و نوجوانان  برو ز آسیب های جسمی بسیار و تبدیل نسل های آینده به انسانهایی بی تحرک و غیر مقاوم خواهد بود (7).جی جی و همکارانان به این نتیجه رسیدند که زندگی کم تحرک مشکلات بسیاری را برای سلامت افراد ایجاد می کند(3)هرچند شیوع این عدم تحرک در کشور های اروپایی نسبت به ایران بیشتر است(4) اما در ایران نیز این مو ضوع روز به روزدر حال افزایش است.در ایران جهت رفع این مشکل مسابقات ورزش آموزش گاهها که نقش موثری در سلامت و قهرمان پروری را دارد در سال 1342 شکل گرفت و تاکنون هر ساله برگزار می گردد.(2)هرچند این موضوع با فزونی میل به ورود به دانشگاه و عدم میل به تحرک درنزد دانش آموزان باعث توجه      کمتر ی به ورزش مدارس گردیده است و دانش آموزان دبیرستانی حتی دراوقات فراغت خود مشغول تکمیل وظایف تحصیلی و آموزشی خود می باشند.(6)هم اکنون د رکنا رآماده سازی جسمانی و مهارتی ورزش به عامل های روانی آنان برای نتیجه گیری  مطلوب توجه خاصی می شود  به همین منظور انگیزش  یکی از مباحث مهم تلقی می شود(5)چنان که انسانها با داشتن انگیزه های مناسب برای رسیدن و پیشرفت، سعی و کوشش می کنند. (8)لیند و کر در خصوص دانش آموزان هنگ کنگی نشان دادند که فعالیت های بدنی ورزشی تحت تاثیر عوامل انگیزشی می باشد (9)و همچنین آمادگی جسمانی تاثیر شگرفی بر بهبود عملکرد تحصیلی دارد.

روش شناسی

تحقیق فوق از نوع پژوهش های نیمه تجربی می باشد. جامع آماری تمامی دانش آموزان دبیرستانی منطقه2 تهران می باشد که در مجموع  100 دانش آموز به صورت تصادفی ساده از بین آنها انتخاب شدند.نمونه های انتخاب شده 2  روز در هفته و به مدت8 هفته در کلاس های آموزشی تکنیکهای پایه ایروبیک شرکت نمودند.تمرینات انتخاب شده جهت نمونه ها در این تحقیق گرم کردن ؛تمرینات کششی و نرمش ،آموزش تکنیکهای پایه و حرکات گروهی و سرد کردن بود. به منظور دستيابي به اهداف پژوهش از يك پرسشنامه محقق ساخته جهت جمع­آوری اطلاعات جمعیت­ شناختی مانند سن، سابقه ورزشي استفاده گردید،همچنین  دانش آموزان پرسشنامه های انگیزش شرکت (گیل و همکاران)و همچنین پرسشنامه محقق ساخته انگیزش ورزشی راتکمیل نمودند. بررسی روایی و اعتبار پرسشنامه در مطالعه ای مقدماتی موردارزیابی قرار گرفته شده ومیزان آلفا کرونباخ 8451 /.=@ بدست آمد پرسشنامه ها در دو نوبت در جلسات اول و شانزدهم توسط دانش آموزان تکمیل گردید.پس از 8 هفته شاخصهای زیر بررسی گردید. آزمون رفت و برگشت(9*4)،آزمون دو استقامت،پرش طول جفت،پرتاب توپ مدیسن بال و بارفیکس اصلاح شده نتایج به دست آمده نشان دهنده آن است که تمرینات ایروبیک تاثیر معنی داری بر روی شاخصهای آمادگی جسمانی و همچنین انگیزش تحصیلی دانش آموزان در این گروه سنی دارد.روشهای آماری بررسی شده در این آزمون عبارتند از آمار توصیفی واستنباطی که به ترتیب با هدف محاسبه میانگین و رسم نمودارها و تفاوت بین اجزای آمادگی جسمانی هفته های تمرین است.

یافته ها

یافته های تحقیق تاثیر معنا داری در بهبود شاخص های آمادگی جسمانی دانش آموزان نشان داد، به ترتیب شاخص های زیر بیشترین بهبود رانشان دادند،پرش طول جفت،بارفیکس اصلاح شده،پرتاپ توپ مدیسن بال،دو استقامت، آزمون رفت و برگشت(9*4).همچنین  تحقیق فوق بیانگر این بود که تمرین های ایروبیک تاثیر معنی داری بر انگیزش تحصیلی دانش آموزان دبیرستانی نداشتند و بهبود شاخص های آمادگی جسمانی تاثیری بر بهبود انگیزش  تحصیلی ندارد هرچند تاثیر اندکی بر بهبود عملکرد تحصیلی دارد.

منابع

1- شهنی ییلاق، منیجه "بررسی روابط  بین موضوعی ودرون موضوعی انگیزش تحصیلی در دانش آ»وزان دختر سال اول  دبیرستان شهر اهواز"  مجله علوم تربیتی رو روانشناسی دانشگاه شهید چمران اهواز.

2- شفیع زاده ، علی ."بررسی عوامل انگیزش شغلی معلمان مرد تربیت بدنی" حرکت

3- فرجی ،ذبیح الله."انگیزش و هیجان"تهران: نشر چشمه،1371.

4- مقیمی ،سید محمد"سازمان و مدیریت رویکرد پژوهشی"تهران:نشر نرمه،1377.

5- عابدی، احمد"بررسی رابطه بین انگیزش پیشرفت تحصیلی دانش آموزان دوره متوسطه شهر اصفهان با ویژگی شخصیتی آنها" دو ماهنامه علمی- پژوشی دانشور رفتار شماره 14.

6- سبحانی نژاد ،مهدی " بررسی رابطه بین راهبردهای یادگیری خود- تنظیم وانگیزش پیشرفت تحصیلی دانش آموزان دوره متوسطه شهر اصفهان".فصلنامه علمی- پژوهشی روان شناسی دانشگاه تبریز شماره  1  

7- هرگنهان ،بی.آروالسون، میدواچ.مقدمه ای بر نظریه های یادگیری.ترجمه علی اکبر سیف(1382  )تهران،نشر دوران.   

8- nicholasTc.piarceTt.pilz.c.k(2001).purposes for partipicating in sport: a comparisin of genderTage and level of involvement an Australian setting

9- ummondsen.yTroberts. g(1996)goal oriention and perceived purposes of traning among elite athletes T and perceptual and motor skills.

Hamedsafari60@yahoo.com

09125832609

Health Related Physical Fitness & Wellness

مقدمه:

            براي رسيدن به توسعه پايدار در هر جامعه اي علاوه بر برنامه ريزي، مديريت صحيح و استفاده از فن آوري مناسب، استفاده از منابع انساني كارآمد اهميت بسياري دارد.جامعه اي كه نيروي انساني سالم و شادابي داشته باشد، اين امكان را خواهد داشت كه در جهت توسعه واقعي سريع تر گام بردارد. با پیشرفت جوامع امروزی و گسترش زندگی شهری سلامت انسانها تا حد زیادی تحت تاثیر عوامل مختلف ناشی از زندگی شهری قرار گرفته است. از طرفی شیوه زندگی تحمیلی بر انسانها در این شرایط تاثیرات منفی این عوامل را بیشتر می کند. مطالعات نشان داده یکی از بهترین راههایی که بتوان تاثیر این عوامل را بر روی سلامتی انسانها کمتر کرد ورزش در جهت ارتقاء آمادگی جسمانی در ارتباط با سلامت می باشد. از اینرو شناخت اجزاء و مولفه های آمادگی جسمانی مرتبط با سلامت و تاثیر فعالیت بدنی بر آنها می تواند از تاثیرات سوء زندگی شهری بر سلامت انسانها بکاهد.

تعریف Physical Fitness :

            توانایی انجام کارهای روزمره به صورت پرانژی، با قدرت و هوشیاری بدون خستگی در انتهای روز. در مجموع دو نوع آمادگی جسمانی وجود دارد.

1- آمادگی جسمانی مرتبط با سلامت که شامل موارد ذیل می باشد:

تحمل قلبی-عروقی(Cardiovascular endurance)

تحمل عضلانی (Muscular endurance)

قدرت عضلانی (Muscular strength)

انعطاف پذیری (Flexibility)

ترکیب بدنی (Body composition)

2- آمادگی جسمانی مرتبط با مهارت که شامل موارد ذیل می باشد:

چابکی (Agility)

تعادل (Agility)

هماهنگی (Coordination)

سرعت (Speed)

توان (Power)

زمان واکنش یا عکس العمل (Reaction time)

عدم تحرک ناشی از زندگی شهری یکی از عواملی است که بر روی سلامت انسانها تاثیر می گذارد با پیشرفت جوامع شهری عوامل متعدد دیگری نیز بوجود آمده که بر سلامت افراد اثرات نامطلوبی دارد. بنابراین امروزه به جای Fitness از Wellness  برای شناسایی و کاهش اثرات سوء زندگی شهری بر سلامت استفاده می شود.

تعریف Wellness :

            سلامت (Health) به ترکیبی از شرایط مناسب فیزیکی، ذهنی، عاطفی و اجتماعی گفته می شود اما الزاما داشتن این شرایط مناسب نمی تواند ضامن سلامت افراد باشد از اینرو امروزه از واژه Wellness که توانایی افراد در ایجاد تعادل بین عوامل موثر بر سلانت در زندگی شهری می باشد استفاده می شود. عوامل در ارتباط با Wellness شامل موارد ذیل می باشد:

Physical wellness

Emotional wellness

Intellectual wellness

Interpersonal and social wellness

Spiritual wellness

Environmental, or planetary, wellness

نتیجه گیری:

            مطالعات نشان داده با رشد و توسعه زندگی شهری، سلامت انسانها تحت تاثیر این عوامل قرار گرفته و با توجه به نقش و اثر ورزش و تجویز نسخه ورزشی با توجه به این عوامل می توان از اثرات سوء زندگی شهری بر سلامت انسانها کاست. بنابراین با شناخت دقیق این عوامل می توان یک برنامه علمی ورزشی برای افراد طراحی و اجرا نمود.

هیات آمادگی جسمانی باشگاه فرهنگی ورزشی پیام

دکتر سید محسن میر، متخصص فیزیوتراپی، رئیس هیات آمادگی جسمانی

ایمیل: physiotherapist_mir@yahoo.com

بررسي وضعيت آمادگي جسماني دانشجويان پسر دانشگاه اراك و تدوين نورم

نادر شوندي - داريوش خواجوي ²

 1 - استاديار گروه تربيت بدني و علوم ورزشي، دانشگاه اراك .

2 -  عضو هيئت علمي گروه تربيت بدني و علوم ورزشي دانشگاه اراك .  

مقدّمه

پيشرفت تكنولوژي در جهان با هدف خدمت به جوامع بشري و تامين رفاه افراد سبب شده است تا افراد زندگي ساكن و غير فعالي داشته باشند و به اين ترتيب، از فعاليتهاي بدني آنها كاسته شود، در حالي كه ورزش و فعاليت بدني بخش مكمل سلامتي در زندگي روزمره است. داشتن مهارت در اجراي وظايف فردي واجتماعي بدون احساس خستگي و صرف انرژي در برخورداري از يك زندگي سالم مي باشد. براي رسيدن به اين هدف، داشتن آمادگي جسماني از اهميت خاصي برخوردار است. در راستاي تحقق هدف فوق يعني توسعه آمادگي جسماني و حفظ آن در سراسر زندگي ارائه دروس تربيت بدني 1 و 2 در دانشگاهها به عنوان واحدهاي اجباري مي باشد تا دانشجويان بتوانند در زمينه آمادگي جسماني و نقش آن در اجراي فعاليتهاي روزمره اطلاعات لازم را كسب نمايند. آمادگي جسماني از عناصر متعددي تشكيل شده است و اين عناصر در سطوح مختلفي طبقه بندي مي شوند. بعضي از اين عناصر با بهداشت و بعضي با اجراي  مهارتهاي حركتي در ارتباط هستند. در اين ميان ارزشيابي اجزاي آمادگي جسماني در واحد تربيت بدني 1 يكي از مهمترين مسائلي است كه ضمن ايجاد انگيزه در فرد، ميزان حصول هدفهاي تربيت بدني را نشان مي دهد. در زمينه  ارزشيابي درسي تربيت بدني، استفاده از نورم هنگام تبديل ركورد به نمره، فرايند ارزشيابي را تسهيل مي كند و آنها را به داده هاي استاندارد و يكنواختي تبديل مي كند كه تعبير و تفسير نمرات را ممكن مي سازد(1.2.3).

تحقيقات زيادی در زمينة سنجش آمادگی جسمانی جوامع مختلف اعم از دانش آموزی و دانشجويی انجام شده است. سبكتكين (1358) آمادگي عضلاني دانش آموزان را با گروه سني مشابه در آمريكا مقايسه و نتيجه گرفت كودكان 9 -6 ساله ايراني آمادگي جسماني بهتري دارند . در سال 1964 اولين نورم آمادگي جسماني كودكان 17- 9 ساله تهيه شد. عطار زاده(4) در تحفيق خود سطح آمادگي جسماني و حركتي دانشجويان پسر فردوسي مشهد را بررسي كرده و هنجار ويژه اي براي اين دانشجويان ارائه كرده است(5). غفوري(1373) همين پژوهش را برروي دانشجويان پسر دانشگاه تبريز انجام داد( 6). در تحقيق ديگري سطح آمادگي جسماني دانشجويان دانشگاه اروميه مورد بررسي قرار گرفته و نورم امتحاني ويژه تهيه گرديد. امير ساسان(7)، طرحي را با عنوان «بررسي آمادگي جسماني دانشجويان دانشگاه تبريز و تهيه نورم امتحاني» انجام داده است.

همان گونه که مشاهده شد، هيچ کدام از تحقيقات انجام شده در جامعة آماری دانشجويی، سنين دانشجويان را به عنوان متغيّر مستقل مهمی در نظر نگرفته اند و بررسی بر روی تمامی دانشجويان يک جنس، بدون توجه به سنين آنها متمرکز شده است. در اين پژوهش تواناييهاي جسماني و حركتي دانشجويان پسر دانشگاه اراك شامل توان هوازي و بي هوازي با آزمون دو نيم مايل، استقامت عضلاني كمربند شانه با آزمون بارفيكس اصلاح شده، استقامت عضلات شكم با آزمون دراز و نشست، نيروي عضلات با آزمون پرش جفت ارتفاع (سارجنت)، چابكي با آزمون دو رفت و برگشت 9×4 متر، انعطاف پذيري عضلات كمر و پشت ران با آزمون انعطاف پذيري نشسته (ولز) در دو مقطع سني 23 سال و كمتر ، و 24 سال و بالاتر مورد ارزيابي قرار گرفته و نورم ويژه اي جهت ارزيابي واحد تربيت بدني عمومي اين  دانشجويان ارائه خوا هد شد. از آنجا که دورة کارشناسی در دانشگاهها معمولاً به مدّت 4 تا 5 سال به طول می انجامد و سنّ طبيعی دانشجو، در يک بازة سنّی بين 18 تا 23 سال است، لذا در اين تحقيق دانشجويان به دو گروه سنّی، يعنی گروه 23 سال و پايين تر و گروه 24 سال و بالاتر تقسيم شدند.

روش شناسي تحقيق

پژوهش حاضر در زمره تحقيقات توصيفي ميداني مي باشد كه به منظور ارائه نورم ارزشيابي واحد تربيت بدني 1 دانشجويان پسر دانشگاه اراك در دو مقطع سني مختلف زير 23 سال و بالاي 24 سال ، مقايسه آمادگي جسماني دانشجويان  در دو مقطع سني مختلف و همچنين مقايسه آمادگي جسماني دانشجويان پسر دانشگاه اراك با ساير دانشگاهها اجرا شد .

جامعه آماري و شيوه نمونه گيري

جامعه آماري تحقيق را دانشجويان پسر دانشگاه اراك تشكيل مي دادند كه از بين اين افراد دانشجوياني كه در نيمسال اول و دوم سال تحصيلي 87-86 واحد تربيت بدني (1) انتخاب نموده بودند بطور داوطلبانه بعنوان نمونه آماري در تحقيق شركت كردند . تعداد اين افراد در حدود 300 نفر بود كه از بين 300 دانشجوي داوطلب 269 دانشجو زير 23 سال و 39 دانشجو بالاي 24 سال بودند . ميانگين قد و وزن آزمودني ها در جدول شماره 3-1 آورده شده است .

جدول 3-1 . ميانگين قد و وزن دانشجويان پسر در گروههاي سني مختلف

روش اجراي تحقيق

به منظور اجراي تحقيق از همكاري اساتيد گروه تربيت بدني و مدرسين مدعو دانشگاه اراك كه واحد تربيت بدني (1) تدريس مي كردند استفاده شد . براي اجراي بهتر و يكسان آزمون ها قبل از شروع ترم يك جلسه توجيهي با همكاران برگزار شد و تاريخ برگزاري آزمونها ، نوع آزمون ها ، نحوه برگزاري ، وسايل و ابزار مورد نياز و چگونگي بكارگيري بهتر آنها جهت اجراي آزمونهاي عملي بطور دقيق مشخص شد . در ابتداي ترم اول و دوم هر يك از مربيان نحوه اجراي آزمون ها و هدف از اجراي آنها را براي دانشجويان خود توضيح دادند و در پايان ترم آزمونهاي مورد نظر از آنها بعمل آوردند .

آزمون هاي آمادگي جسماني:

1 . آزمون دراز و نشست با زانوي خم                                       4 .آزمون انعطاف پذيري

2 . آزمون بارفيكس                                                            5 .آزمون 9 × 4 متر چابكي

3 . آزمون پرش ارتفاع سارجنت                                              6 .آزمون دوي 548 متر

تجزيه و تحليل آماري

پس از جمع آوري اطلاعات بدست آمده، داده ها با استفاده از نرم افزار SPSS و روشهاي آماري توصيفي و استنباطي مورد پردازش قرار گرفتند. با استفاده از روش ANOVA میزان آمادگی جسمانی آزمودنيها در سنين مختلف با هم مقايسه شد. همبستگي بين برخي متغيرهاي آنتروپومتريكي با فاكتورهاي آمادگي جسماني نيز با استفاده از روش همبستگي پيرسون بدست آمد. با استفاده از آمار توصيفي نيز شاخصهاي پراكندگي، گرايش مركزي، نقاط درصدي و نمره استاندارد محاسبه شد و سطح معني داري آزمون    05/0= αدر نظر گرفته شد.

بحث ونتيجه گيري

از يافته های جالب اين تحقيق اين بود که بين دو گروه سنّی به جز در آزمون پرش عمودی، تفاوتی ديده نشد. نتايج آزمونt  مستقل بين گروه های سنّی 23 سال و پايين تر و 24 سال و بالاتر نشان می دهد که در تمامی مواد آزمون (يعنی دراز و نشست، بارفيکس اصلاح شده، بنشين و برسان، دو 548 متر، دو 9*4 متر) به جز پرش عمودی، بين دو گروه سنّی آزمودنی ها در سطح 05/0 تفاوت معنی داری وجود ندارد. در اين بين آزمون پرش عمودی استثناء بود و بين دو گروه سنّی ياد شده در آزمون پرش عمودی در سطح 001/0 (558/3t =  و 305df = ) تفاوت معنی داری وجود داشت. اين يافته نشان می دهد که بدون تفکيک نورم های سنّی و تقسيم آنها به دسته های سنّی 23 سال و پايين تر و 24 سال و بالاتر هم می توان با تلفيق گروههای سنّی، تنها از يک نورم جامع استفاده کرد و از به هدر رفتن زمان و انرژی مورد نياز برای تدوين نورم های جداگانه اجتناب کرد. اين يکی از عمده ترين و شايد عمده ترين يافتة اين تحقيق بود که اصلی ترين فرض تحقيق را تشکيل می داد. پيشنهاد می شود که برای تعيين دقيق اين عدم معنی داری، از جامعة آماری وسيع تری از جمله دانشجويان کلّ کشور استفاده شود.

   براساس يافته های اين تحقيق، صدک 5 اُم، 25 اُم، 50 اُم، 75 اُم، و 100 اُم آزمون دراز و نشست به ترتيب 80/27، 39، 48، 52، و 60 می باشد. همچنين، صدک 5 اُم، 25 اُم، 50 اُم، 75 اُم، و 100 اُم آزمون بارفيکس به ترتيب عبارتند از 10، 17، 20، 22، و 34. به علاوه، صدک 5 اُم، 25 اُم، 50 اُم، 75 اُم، و 100 اُم آزمونِ انعطاف پذيریِ بنشين و برسان به ترتيب 21، 30، 95/37، 40، و 44 می باشد.

   همچنين، نورم مربوط به آزمون های دراز و نشست، بارفيکس اصلاح شده، و بنشين و برسان برای گروه سنّی 23 سال و پايين تر ارائه شده است. براساس اين جدول، صدک 5 اُم، 25 اُم، 50 اُم، 75 اُم، و 100 اُم آزمون دراز و نشست به ترتيب 30، 39، 50/45، 52، و 60 می باشد. به علاوه، براساس جدول 4-5، صدک 5 اُم، 25 اُم، 50 اُم، 75 اُم، و 100 اُم آزمون بارفيکس به ترتيب عبارتند از 10، 75/18، 23، 28، و 40. به علاوه، بر اساس جدول 4-5، صدک 5 اُم، 25 اُم، 50 اُم، 75 اُم، و 100 اُم آزمونِ انعطاف پذيریِ بنشين و برسان به ترتيب 20، 29، 32، 36، و 50 می باشد.

   از ديگر نتايج اين تحقيق اينکه، نورم مربوط به آزمون های دراز و نشست، بارفيکس اصلاح شده، و بنشين و برسان برای گروه سنّی 24 سال و بالاتر به اين شرح می باشد: صدک 5 اُم، 25 اُم، 50 اُم، 75 اُم، و 100 اُم آزمون دراز و نشست به ترتيب 70/32، 40، 45، 50/51، و 60. همچنين، صدک 5 اُم، 25 اُم، 50 اُم، 75 اُم، و 100 اُم آزمون بارفيکس به ترتيب عبارتند از 20/15، 18، 21، 24، و 30. به علاوه، صدک 5 اُم، 25 اُم، 50 اُم، 75 اُم، و 100 اُم آزمونِ انعطاف پذيریِ بنشين و برسان به ترتيب 18، 25، 32، 38، و 45.

   بر اساس يافته های اين تحقيق، از نقطة درصدی آزمون های دو 548 متر، 9*4 متر و پرش عمودی برای کلّ آزمودنی ها (نورم ترکيب دو گروه سنّی) پيدا است، صدک 5 اُم، 25 اُم، 50 اُم، 75 اُم، و 100 اُم آزمون دو 548 متر به ترتيب عبارت است از 119، 25/129، 95/135، 60/142، و 145 ثانيه. همچنين صدک 5 اُم، 25 اُم، 50 اُم، 75 اُم، و 100 اُم آزمون دو 9*4 متر به ترتيب، 16/11، 914/9، 36/9، 084/9، و 404/8 ثانيه می باشد. به علاوه، صدک 5 اُم، 25 اُم، 50 اُم، 75 اُم، و 100 اُم آزمون پرش عمودی به ترتيب عبارتند از 40/41، 50، 54، 60، و 65.

   به علاوه، از نقطة درصدی آزمون های دو 548 متر، 9*4 متر و پرش عمودی برای آزمودنی های گروه سنّی 23 سال و پايين تر(نورم) پيدا است، صدک 5 اُم، 25 اُم، 50 اُم، 75 اُم، و 100 اُم آزمون دو 548 متر به ترتيب عبارت است از 107، 118، 126، 135، و 160 ثانيه. همچنين صدک 5 اُم، 25 اُم، 50 اُم، 75 اُم، و 100 اُم آزمون دو 9*4 متر به ترتيب، 25/12، 300/10، 800/9، 370/9و 742/8 ثانيه می باشد. به علاوه، صدک 5 اُم، 25 اُم، 50 اُم، 75 اُم، و 100 اُم آزمون پرش عمودی به ترتيب عبارتند از 65/40، 48، 52، 58، و 65.

همچنين، يافته های اين تحقيق نشان می دهد که بر اسا نقطة درصدی آزمون های دو 548 متر، 9*4 متر و پرش عمودی برای آزمودنی های گروه سنّی 24 سال و بالاتر(نورم)، صدک 5 اُم، 25 اُم، 50 اُم، 75 اُم، و 100 اُم آزمون دو 548 متر به ترتيب عبارت است از 10/110، 75/121، 131، 140، و 157 ثانيه. همچنين صدک 5 اُم، 25 اُم، 50 اُم، 75 اُم، و 100 اُم آزمون دو 9*4 متر به ترتيب، 9700/10، 3880/10، 8835/9، 3080/9، و 0595/8 ثانيه می باشد. به علاوه، صدک 5 اُم، 25 اُم، 50 اُم، 75 اُم، و 100 اُم آزمون پرش عمودی به ترتيب عبارتند از 36، 46، 50، 53، و 60.

اهمیت برنامه های کنترل وزن در قرن 21

دکتر فرهاد رحمانی نیا (استاد دانشگاه گیلان)

قرن 21 با شادمانی و اخبار خوشی در زمینه سلامت جسمانی و روانی و بسته شدن پرونده بیماری مسری قرون گذشته همراه بوده است؛ اما علی رغم پیشرفت های چشمگیر چنددهه اخیر در پیشگیری و درمان اختلالات و بیماریهای جسمانی و روانی باید بپذیریم که پیدایش و شیوع بیماریهای مزمن مانند بیماری کرونری قلب، آسم، پرفشارخونی، دیابت و افسردگی و اضطراب چالش جدی و پرهزینه ای را برای انسان قرن 21 رقم زده است. شواهد پژوهشی متنوع نشان داده اند که بیماری های مذکور با شیوه زندگی انسان در عصر مدرنیته و کاهش سطح فعالیت بدنی به همراه مصرف غذاهای چرب و تحمل فشارهای روانی ارتباط تنگاتنگی دارد. از سوی دیگر، تمامی این بیماریها به همراه شیوه زندگی رایج سبب افزایش رو به تزاید اضافه وزن و چاقی در تمامی گروههای سنی و در هر دوجنس شده است. بنابراین، بدیهی است که معرفی و اشاعه برنامه های کنترل وزن در دستورکار بیشتر سازمانها و صاحبنظران امور بهداشتی قرار گرفته است.

اهمیت برنامه کنترل وزن از چند جنبه ذیل حائز اهمیت است:

1-افزایش میزان اضافه وزن و چاقی در سالهای اخیر

براساس نتایج تحقیق WHO در مردان و زنان 25 تا 49 سال بسیاری از کشورهای جهان مشخص شد که شیوع اضافه وزن و چاقی در بیشتر کشورهای جهان در سه دهه اخیر بسیار گسترده بوده است. همچنین نتایج همین طرح نشان داد که شیوع اضافه وزن و چاقی در زنان بیشتر از مردان بوده است.

2-رابطه اضافه وزن و چاقی با بیماریها

شواهد پژوهشی نشان داده اند که چاقی و اضافه وزن سبب افزایش خطر بروز بیماری کرونری قلب (CHD) و دیابت نوع 2 می شود. همچنین مقالات علمی به این موضوع اشاره کرده اند که بین چاقی و بروز پرفشارخونی، دیس لیپیدمی، استئوآرتریت، سرطان، اختلالات تنفسی و افسردگی و اضطراب رابطه وجود دارد.

3-ناکافی بودن دانش و آگاهی مردم درباره کنترل وزن

گزارشهای علمی موید این مطلب است که دانش و آگاهی اقشار گوناگون جامعه درباره روشهای تعیین وزن مطلوب بدن و برنامه کنترل وزن کافی نیست. در همین رابطه مشخص شده که اضافه وزن و چاقی در طبقات پایین جامعه و زنان خانه دار بیشتر است.

4-استقبال روزافزون از برنامه های کنترل وزن

تبلیغات فراوان و فشارهای اجتماعی سبب استقبال روزافزون بسیاری از گروههای سنی و اجتماعی از    برنامه های کنترل وزن شده است. بر طبق یکی از گزارشهای موجود، فقط آمریکاییان هرسال 50 میلیون دلار برای کتابهای مربوط به رژیم غذایی و ورزش و 200 میلیون دلار برای قرصهای لاغری و 6 میلیارد دلار برای نوشابه های رژیمی پرداخت می کنند.

5-یافته های فیزیولوژی ورزش در مورد ورزش و کنترل وزن

شواهد پژوهشی نشان داده اند که ارزیابی ترکیب بدن و تعیین وزن مطلوب بدن سرآغاز برنامه های کنترل وزن می باشد؛ علاوه براین انواع فعالیتهای بدنی و بویژه تمرین هوازی می توانند در کاهش میزان چربی بدن نقش به سزایی داشته باشند.

نقش سبک زندگی فعال در بهبود کیفیت زندگی

دکتر مهرزاد حمیدی- استادیار دانشگاه تهران

محسن حمیدی- دانشجوی کارشناسی ارشد مدیریت ورزشی

در حال حاضر جوامع انسانی به سوی موقعیتی از تاریخ خویش گام بر می دارند که به آن « تمدن فراغت »            می گویند. تمدنی که پیامد خودکارشدن وسایل تولید، کالاهای کشاورزی و صنعتی است که با کم تحرکی و طولانی و مهم شدن اوقات فراغت توأم گشته است.

نهضت بهزیستیWellness movement برای بهره مندی فعال از اوقات فراغت و کنش آن در سلامت جسمی و روحی افراد تاکید می نماید و آن را به عنوان یکی از روشهای تضمینی بهبود کیفیت زندگی می داند. آرمان این نهضت تبلور جامعه ای فعال ، سالم و بانشاط است . تحقیقات نشان داده است افرادی که بر فعال سازی شیوه زندگی خود کنترل ندارند با بیماریهای رنج آور و از کارافتادگی و مرگ زودرس مواجه هستند.

در واقع شیوه زندگی به مجموعه ای از خصوصیات ، الگوهای عادتی و ویژگی های رفتاری هر انسانی اطلاق     می شود که اکتسابی بوده و تحت تاثیر زمینه های خانوادگی و وضعیت اقتصادی و اجتماعی او قرار می گیرد.

براساس گزارش سازمان ملل متحد ترویج سبک زندگی غیرفعال و کم تحرکی در بین جوامع در حال گسترش است به نحوی که بیشتر از 60 درصد بزرگسالان با کم تحرکی مواجه هستند و سالانه9/1 میلیون نفر در جهان بر اثر بی تحرکی جان خود را از دست می دهند. 60 درصد علل مرگ و میر در جهان در سال2000 به طور مستقیم و غیر مستقیم با بی تحرکی و یا کم تحرکی در ارتباط بوده و پیش بینی می شود  که این رقم در سال 2020 به 73 درصد افزایش یابد.

قطعنامه جهانی سازمان ملل متحد دولتمردان کشورهای عضو را بر اهمیت نقش اوقات فراغت در ایجاد زندگی فعال واقف ساخته و با ارائه برنامه عمل جهانی برای جوانان بر فعالیت های مختلف اوقات فراغت تاکید نموده که در صدر آنها توجه دولتمردان بر بازی و ورزش معطوف است.

براساس مندرجات سایت رسمی مرکز ملی بهداشت و پیشگیری از بیماریهای کشور آمریکا، روند مشارکت در فعالیت های ورزشی در این کشور از سال 1990 تا سال2001 دائما روند نزولی داشته است. براساس گزارش این مرکز 7/27 درصداز مردان و 21 درصد از زنان در اوقات فراغت خویش هیچگونه فعالیت بدنی ندارند. میزان اضافه وزن در طول 20 سال گذشته در این جامعه 2 برابر شده است.

آمارهای رسمی وزارت بهداشت در کشور ما نشان می دهد که 27 درصد علل مرگ و میر در کشور ما مربوط به بیماریهای قلبی است که مطابق سایر تحقیقات انجام شده عمده این بیماریها دراثر کم تحرکی حادث می شود. همین آمار نشان می دهد که 8/20 درصد از افراد جامعه ایرانی از اضطراب رنج می برند.21 درصد جامعه از افسردگی رنج می برند براساس گزارش سازمان بهداشت جهانی 7/9 درصد از مردان و 6/10 درصد از زنان ایرانی دچار پرفشارخونی هستند. مطالعات نشان می دهد که 84 درصد اوقات فراغت مردم به تماشای تلویزیون می گذرد.

جامعه جهانی برای برون رفت از این چالش نگران کننده راهکارها و شیوه نامه های مختلفی را به کار گرفته اند که یکی از آنان طراحی یک ابزار سنجش برای تعیین وضعیت فعالیت جسمانی مردم جهان به ویژه بررسی وضعیت فعالیت جسمانی ملتهای مختلف است . این ابزار اندازه گیری IPAQ نامیده می شود. این پرسشنامه به زبانهای مختلف جهان ترجمه گردیده و در سایت IPAQ درج شده است. پرسشنامه دونوع بلند و کوتاه است و برای افراد 15 تا 69 سال قابلیت اجرا دارد . در حال حاضر بیش از 50 کشور جهان آن را بکار بسته اند. هدف از آن کسب اطلاعات قابل مقایسه بین المللی در زمینه فعالیت جسمانی است.

پیشنهاد می شود برای مشارکت فراگیر مردم در فعالیت های جهانی و برنامه های ورزشهای تفریحی و همگانی به این امر به مثابه یک مسئله حکومتی نگریسته شود و با یک تحول و دگرگونی در اهداف ، برنامه ها ، ساختارها و منابع و دستورالعمل ها، هم شان ملت ایران  باید گام های بلندی در جهت سلامت جسمی و روحی آحاد جامعه برداشت و از IPAQ برای مقایسه فعالیت جسمانی ایرانیان و سایر ملل جهان استفاده شود. اجرای دو سالانه این تحقیق ملی نه تنها داده های لازم را برای مقایسه، با سایر جوامع فراهم می کند بلکه امکان مقایسه فعالیت جسمانی ملت ما در سالهای مختلف نیز فراهم می آید.

واژگان کلیدی

فعالیت جسمانی، سبک زندگی، کیفیت زندگی ،

 ارتباط بین آمادگی جسمانی، فعالیت بدنی و میزان مرگ و میر

دکتر سجاد احمدی­زاد

گروه فیزیولوژی ورزش، دانشکدۀ تربیت بدنی و علوم ورزشی، دانشگاه شهید بهشتی

E-mail: s_ahmadizad@sbac.ir

چکیده:

در دهه گذشته یک تغییر در تاکید از هدف دستیابی به آمادگی جسمانی (محصول) به فعالیت بدنی بعنوان یک فرایند برای دستیابی به فوائد سلامتی دیده شده است. در این خصوص، آمادگی جسمانی بعنوان یک جایگزین برای فعالیت بدنی دیده شده است. آمادگی جسمانی یک اصطلاحی است که حد اکثر ظرفیت هوازی را تشریح می کند و معیار عملکرد قلیب-تنفسی و عصبی-عضلانی، حمل و انتقال اکسیژن و تامایل روانی است. بنابر این، آمادگی جسمانی بالا نیازمند عملکرد طبیعی این اجزاء مهم بدن هستند، در صورتیکه آمادگی جسمانی پائین موجب عملکرد ضعیف یک یا بیشتر این اجزاء می گردد. هر دوی آمادگی جسمانی و فعالیت بدنی تاثیر معنی داری بر عوامل خطر زای بیماری و مرگ و میر در بچه ها، جوانان و بزرگسالان دارند. آمادگی جسمانی و فعالیت بدنی عوامل مجزا اما مرتبط می باشند. رژیم غذائی ضعیف و عدم فعالیت بدنی بعد از سیگار بعنوان دومین عامل مرگ و میر تشخیص داده شده اند. موکداد و همکاران در سال 2000 نشان دادند که رژیم غذائی ضعیف و عدم فعالیت بدنی میزان مرگ و میر را تا 33% افزایش دادند. از بین تمامی عوامل ایجاد مرگ و میر رژیم غذائی ضعیف و عدم فعالیت بدنی  سریعتر از بقیه افزایش دارند.  سطوح بالای آمادگی جسمانی احتمالا یک نیاز ضروری برای بقای انسانهای گذشته بوده است. در کشورهای مدرن و صنعتی تقاضا برای فعالیت بدنی جهت حفظ حیات کاهش می یابد و در نتیجه یک کاهش در آمادگی جسمانی در افراد زیادی دیده می شود. مطالعات اپیدمیولوژیکی در طی 50 سال گذشته نشان داده که فعالیت بدنی و آمادگی جسمانی با بیماری های قلبی و کل مرگ و میر مرتبط بوده اند. مطالعات اخیر نشان داده اند که سطح پائین آمادگی جسمانی و فعالیت بدنی منجر به افزایش بیماری دیابت و بیماریهای غیر کشنده قلبی-عروقی شده است و برعکس تغییر در فعالیت بدنی و بویژه تغییراتی که منجر به افزایش آمادگی جسمانی می گردند می توانند این اثرات منفی را خنثی نمایند. زندگی بی تحرک می تواند به اندازه سیگار کشیدن مخرب باشد. تشویق به فعالیت بدنی و افزایش آمادگی جسمانی یک وظیفه مهم و دشوار است زیرا که جامعه با پیشرفت تکنولوژی بطور فزاینده ای در کاهش نیاز به تحرک موفق می باشد.